Kolki u niemowlaka - jak sobie radzić? Skip to main content

Sposoby na kolkę

Kolka niemowlęca to bardzo powszechna przypadłość wieku niemowlęcego. Wprawdzie jest uznawana za łagodną dolegliwość i ustępuje samoistnie, często jednak stanowi przyczynę stresu i niepokoju rodziców. Jak zatem ją rozpoznać i czy istnieją dobre sposoby na kolkę?

Kolka u niemowlaka

Kolka należy do tzw. czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego czyli dolegliwości ze strony przewodu pokarmowego, których obecności i nasilenia nie można wytłumaczyć nieprawidłowościami w budowie lub funkcjonowaniu narządów1Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605.. Innymi słowy: zazwyczaj ból sygnalizuje uszkodzenie lub wystąpienie choroby natomiast w przypadku zaburzeń czynnościowych (np. kolki) sam w sobie jest dolegliwością2Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.

Kolka niemowlęca to jedna z najczęstszych dolegliwości w pierwszym półroczu życia, dotyczy nawet 40% niemowląt! Największe nasilenie osiąga w wieku 4-6 tygodni i zwykle ustępuje do 3-4 miesiąca życia3Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.


Kolka niemowlęca – kryteria rozpoznawania

Rozpoznanie kolki wymaga spełnienia wszystkich 3 kryteriów:

  1.     objawy pojawiają się i ustępują przed 5. miesiącem życia,
  2.     występują nawracające i długo trwające napady płaczu, grymaszenia lub drażliwości dziecka rozpoczynające się bez uchwytnej przyczyny, którym nie można zapobiec i które są trudne do ukojenia,
  3.     dziecko poza tym jest zdrowe i rozwija się prawidłowo (nie występuje np. gorączka czy zaburzenia wzrastania). 4Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605..

W praktyce płacz częściej zaczyna się po południu lub wieczorem5Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.


Przyczyny kolki niemowlęcej

Mechanizm i przyczyny na dzień dzisiejszy nie są znane. Przypuszcza się, że u podstaw dolegliwości leży niedojrzałość przewodu pokarmowego6Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. Dziecko przez pierwszych 1000 dni intensywnie się rozwija, nie wszystkie narządy i układy są dojrzałe w momencie narodzin. U części dzieci objawy kolkowe mogą być manifestacją alergii na białka mleka krowiego7Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605.. Sugeruje się także związek kolki niemowlęcej z zaburzeniami składu mikroflory jelitowej8 Horvath A, Szajewska H. Kolka niemowlęca. W: Socha P, Lebensztejn D, Kamińska D (red.). Gastroenterologia dziecięca. Podręcznik do specjalizacji. Warszawa, Wydawnictwo Media-Press 2016;49-51..

Leczenie kolki u niemowląt

Kolka niemowlęca ustępuje samoistnie i nie wymaga żadnych szczególnych interwencji9Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. W praktyce rodzice sięgają po różnorodne sposoby i preparaty takie jak techniki kojące, symetykon, enzym lak­taza, herbatki ziołowe czy leki homeopatyczne. Jednak ich skuteczność nie została udowodniona dlatego żadna z powyższych metod leczenia nie jest rekomendowana do rutynowego stosowania w kolce niemowlęcej10Benninga MA, Nurko S, Faure C i wsp. Childhood Functional Gastrointestinal Disorders: Neonate/Toddler. Gastroenterology 2016;150:1443-1455.. Ostatnie doniesienia naukowe wskazują, że szczep probiotyczny Lactobacillus reuteri może być skuteczny w prewencji częstych dolegliwości przewodu pokarmowego u niemowląt, wyniki badań są obiecujące, ale na razie nie zaleca się rutynowego użycia probiotyku L. reuteri11Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017.

Karmienie piersią i kolka

Mleko matki jest najlepszym pokarmem dla noworodka, wystąpienie kolki nie jest powodem by zaprzestawać karmienie piersią. Mamy często w obawie, że ich sposób żywienia może przyczyniać się do wystąpienia problemów, stosują restrykcyjne diety bez porozumienia z lekarzem12Kaczmarski M., Korotkiewicz-Kaczmarska E., Alergia i nietolerancja pokarmowa – mleko i inne pokarmy, Wydawnictwo Help-Med, Kraków 2013, wyd.1. Nie ma wskazań, aby w przypadku wystąpienia kolki eliminować pewne pokarmy z diety mamy karmiącej „na wszelki wypadek”13Poradnik karmienia piersią według zaleceń Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Wydawnictwo Lekarskie PZWL. Pamiętajmy, że ograniczenia w diecie mogą wpłynąć negatywnie na stan odżywienia mamy, laktację i przyczynić się do zmniejszenia produkcji pokarmu14Borszewska-Kormacka M. i wsp., Stanowisko grupy ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji, Stand Med Pediatr, 2013, 10 265-279. Nie jest to korzystne ani dla mamy, ani dla dziecka. Podstawą do zastosowania diety eliminacyjnej u mamy karmiącej są jedynie znacząco nasilone objawy nadwrażliwości pokarmowej u niemowlęcia i tylko w porozumieniu z lekarzem, gdy rzeczywiście eliminacja danego produktu powoduje znaczną poprawę15Kaczmarski M., Korotkiewicz-Kaczmarska E., Alergia i nietolerancja pokarmowa – mleko i inne pokarmy, Wydawnictwo Help-Med, Kraków 2013, wyd.1.

Sposoby na kolkę u niemowlaka

Bezdyskusyjnie podstawą postępowania w kolce niemowlęcej jest spokój rodziców oraz akceptacja objawów występujących u dziecka16Horvath A, Szajewska H. Kolka niemowlęca. W: Socha P, Lebensztejn D, Kamińska D (red.). Gastroenterologia dziecięca. Podręcznik do specjalizacji. Warszawa, Wydawnictwo Media-Press 2016;49-51. Czy istnieją jednak sposoby, by łatwiej było przetrwać aż do ustąpienia objawów kolki?

Zrozum sytuację

Pomocne  z pewnością będzie świadomość, że kolka jest zjawiskiem powszechnym i ustępuje samoistnie najpóźniej w 5. miesiącu życia dziecka17Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. Dodatkowo mimo że kolka niesie za sobą niepokojące rodziców objawy to dowiedziono, że jej występowanie nie wpłynie negatywnie na rozwój dziecka w przyszłości18Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV (2016) – aktualne wytyczne rozpoznawania i leczenia czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci, STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605. Jest to etap który należy po prostu cierpliwie przeczekać.

Odwiedź lekarza

W przypadku wystąpienia dolegliwości pierwszą osobą, do której należy się zwrócić o pomoc, jest lekarz prowadzący dziecko. To on najlepiej oceni, co dzieje się z dzieckiem, i zaleci odpowiedni sposób postępowania. Także przy kolce podstawowe znaczenie w postępowaniu przy kolce ma porada lekarska19Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. Specjalista nie tylko wykluczy inne choroby, ale też rozwieje wszelkie ewentualne wątpliwości np. czy kolka nie wynika z błędów pielęgnacyjnych. Sprawdzi również, czy dziecko rozwija się prawidłowo i czy nie ma innych niepokojących objawów. Takie wsparcie będzie nieocenione, by zyskać spokój.

Zaakceptuj emocje

Warto uświadomić sobie, że występowanie kolki może powodować frustrację, gniew, wyczerpanie czy bezradność – to naturalny stan20Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. To normalne, a wręcz wskazane, że częste napady płaczu u malucha wzbudzają lęk u rodziców. Kolka może też jednak prowadzić do niesłusznego wniosku, że dziecko jest „trudne” 21Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. Warto pamiętać, że niemowlęta nie potrafią się jeszcze inaczej komunikować z otoczeniem. U zdrowych maluszków płacz może trwać od 30 minut do nawet 3 godzin w ciągu dnia i jest to zupełnie normalne22St James-Roberts, I. (2008). Infant crying and sleeping: helping parents to prevent and manage problems. Primary Care: Clinics in Office Practice, 35(3), 547-567.. Uważa się nawet, że większość przypadków kolki stanowi górny zakres prawidłowego nasilenia płaczu u zdrowych niemowląt23Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017!

Poproś o pomoc

Ludzie wyczuwają emocję u innych już od pierwszych dni życia. Z tego prostego powodu niemowlęta w towarzystwie zmęczonych rodziców będą bardziej marudne niż dzieci spokojniejszych i bardziej wypoczętych opiekunów. Udowodniono, że niepokój, stres i zdenerwowanie rodzica wpływają na większe napięcie i płaczliwość u malucha24Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605. Dlatego, jeżeli to tylko możliwe, warto powierzać opiekę nad płaczącym niemowlęciem innym krewnym lub opiekunom25Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017. To pozwoli na regenerację sił i pomoże przetrwać do czasu samoistnego ustąpienia kolki.

Wnioski

Dolegliwości ze strony układu pokarmowego są bardzo powszechne nic zatem dziwnego, że na portalach i forach dla rodziców można znaleźć bardzo dużo informacji na temat sposobów radzenia sobie z kolką, ulewaniami czy zaparciami. Nie zawsze są to jednak informacje rzetelne i najbardziej aktualne. Zaniepokojeni rodzice, często chcąc pomóc swojemu dziecku, próbują wszystkich możliwych sposobów, poleconych przez rodzinę i znajomych. Jednak stosowanie kilku metod na raz nie przyniesie lepszego efektu, a czasem może nawet pogorszyć sytuację. Najlepiej skonsultować się z lekarzem pediatrą prowadzącym malucha. Zaleci odpowiednie postępowanie, a w sytuacji, kiedy występują dodatkowo alarmujące objawy, może zaproponować wizytę u specjalisty.

1000 pierwszych dni to czas intensywnego rozwoju, a układ pokarmowy dojrzewa jeszcze długo po narodzinach! Małe dzieci mają wciąż wrażliwy i dojrzewający organizm i z tego powodu u większości dzieci występują dolegliwości trawienne. Warto więc systematycznie monitorować rozwój malucha i uzbroić się w cierpliwość, z czasem objawy samoistnie ustępują.

Przypisy Rozwiń

  • 1
    Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605.
  • 2
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 3
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 4
    Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605.
  • 5
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 6
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 7
    Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605.
  • 8
    Horvath A, Szajewska H. Kolka niemowlęca. W: Socha P, Lebensztejn D, Kamińska D (red.). Gastroenterologia dziecięca. Podręcznik do specjalizacji. Warszawa, Wydawnictwo Media-Press 2016;49-51.
  • 9
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 10
    Benninga MA, Nurko S, Faure C i wsp. Childhood Functional Gastrointestinal Disorders: Neonate/Toddler. Gastroenterology 2016;150:1443-1455.
  • 11
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 12
    Kaczmarski M., Korotkiewicz-Kaczmarska E., Alergia i nietolerancja pokarmowa – mleko i inne pokarmy, Wydawnictwo Help-Med, Kraków 2013, wyd.1
  • 13
    Poradnik karmienia piersią według zaleceń Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, Wydawnictwo Lekarskie PZWL
  • 14
    Borszewska-Kormacka M. i wsp., Stanowisko grupy ekspertów w sprawie zaleceń żywieniowych dla kobiet w okresie laktacji, Stand Med Pediatr, 2013, 10 265-279
  • 15
    Kaczmarski M., Korotkiewicz-Kaczmarska E., Alergia i nietolerancja pokarmowa – mleko i inne pokarmy, Wydawnictwo Help-Med, Kraków 2013, wyd.1
  • 16
    Horvath A, Szajewska H. Kolka niemowlęca. W: Socha P, Lebensztejn D, Kamińska D (red.). Gastroenterologia dziecięca. Podręcznik do specjalizacji. Warszawa, Wydawnictwo Media-Press 2016;49-51
  • 17
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 18
    Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV (2016) – aktualne wytyczne rozpoznawania i leczenia czynnościowych zaburzeń przewodu pokarmowego u dzieci, STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605
  • 19
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 20
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 21
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 22
    St James-Roberts, I. (2008). Infant crying and sleeping: helping parents to prevent and manage problems. Primary Care: Clinics in Office Practice, 35(3), 547-567.
  • 23
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017
  • 24
    Kwiecień J., Kryteria Rzymskie IV, STANDARDY MEDYCZNE PEDIATRIA, 2016, T. 13, 597-605
  • 25
    Szajewska H., Horvath A., Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży, Medycyna Praktyczna, Kraków 2017

Obowiązek informacyjny cookies:

W celu świadczenia usług na najwyższym poziomie w ramach naszej witryny stosujemy pliki cookies. Pliki cookies umożliwiają nam zbieranie anonimowych danych statystycznych w celu usprawnienia działania witryny, a po uzyskaniu Twojej zgody, umożliwiają nam dokonywanie pomiarów i analiz korzystania z witryny (analityczne pliki cookie), dostosowywanie witryny do Twoich zainteresowań (personalizujące pliki cookie) oraz przedstawianie odpowiednich dla Ciebie informacji oraz reklam (pliki cookie do targetowania), w tym w ramach newslettera, powiadomień webpush, usługi retargetingu a także w celu oceny niektórych informacji o Tobie w ramach zautomatyzowanego przetwarzania danych osobowych (w tym profilowanie).

Jeżeli chcesz zmodyfikować lub odwołać zgodę na zapisywanie plików cookies, możesz zrobić to w poniższej zakładce „Dostosuj ustawienia prywatności”, a także w ustawieniach przeglądarki.

W zakresie, w jakim pliki cookies będą zawierać Twoje dane osobowe, podstawą ich przetwarzania jest uzasadniony interes administratora danych (Fundacja Nutricia z siedzibą w Warszawie) - jakim jest potrzeba zapewnienia najwyższej jakości treści prezentowanych przez Fundacja Nutricia poprzez ich dostosowanie do preferencji użytkowników oraz marketing usług Fundacja Nutricia i jej partnerów Google LLC Heureka Huge Idea Sp. z o.o. Freshmail Sp. z o.o. Berry Fish Limited Poczta Polska TNT .

W każdej chwili możesz skontaktować się z nami - biuro@fundacjanutricia.pl lub dowiedzieć się więcej o naszej Polityce Prywatności i Cookies.