Dieta na płodność - porady dla przyszłego taty

Zaburzenia płodności są coraz bardziej powszechne u mężczyzn. Niepłodność definiowana jest jako niezdolność do osiągnięcia ciąży w czasie 1 roku współżycia w celach rozrodczych, jest to poważny problem, który dotyczy około 20% społeczeństwa w wieku rozrodczym – w Polsce jest to około 1,5 mln par1. Coraz więcej jest dowodów na to, że sposób żywienia może mieć istotny wpływ na płodność u mężczyzn2. Dlatego istotne wydaje się prowadzenie higienicznego stylu życia i przywiązywanie znacznej uwagi do prawidłowo zbilansowanej diety. Z artykułu dowiesz się jakie składniki odżywcze mają znaczenie w poprawie płodności mężczyzny. 

Styl życia a płodność przyszłego taty

Znaczny wpływ na płodność przyszłego taty ma prowadzony styl życia. Zmiany powinny dotyczyć sposobu żywienia, redukcji masy ciała, niestosowania używek (alkoholu, papierosów itp.), noszenia luźnej bielizny i nie narażania okolic jąder na podwyższoną temperaturę. Nie bez znaczenia pozostaje również wpływ unikania szkodliwych czynników środowiskowych i zawodowych (wibracje, promieniowanie elektromagnetyczne, toksyny: metale ciężkie, rozpuszczalniki organiczne, związki aromatyczne).3 Na płodność wpływają również przebyte infekcje i choroby, przyjmowane leki oraz historia zdrowotna rodziny.4 Badania wykazały również negatywny wpływ stresu na jakość nasienia5. 

Masa ciała a męska płodność

Pierwszym krokiem ku płodności przyszłego taty powinno być unormowanie masy ciała. Niedowaga, a w jeszcze większym stopniu nadwaga i otyłość, wiąże się z nasilonym ryzykiem niepłodności6.  Nadwaga i otyłość wpływa na zmniejszenie ilości nasienia, zmianę budowy i ruchomości plemników, stężenie testosteronu oraz zaburzenia erekcji.7 W utrzymaniu prawidłowej sylwetki przyszłego taty pomoże regularne uprawianie aktywności fizycznej. Zalecane minimum to 150 minut umiarkowanego wysiłku fizycznego lub 75 minut ćwiczeń o wysokiej intensywności w tygodniu.8

Co wzmaga płodność u mężczyzn?

W diecie mężczyzn podkreśla się znaczenie przeciwutleniaczy, które działają ochronnie na organizm poprzez usuwanie nadmiaru wolnych rodników.9 Dieta przyszłego taty powinna więc być bogata w witaminy przeciwutleniajace (A, E, C), likopen10 (świeże pomidory, sok pomidorowy, koncentrat pomidorowy) oraz w inne składniki mineralne wpływające na jakość nasienia m.in. selen, cynk i miedź.11 Korzystny wpływ na jakość nasienia ma także kwas foliowy12. Jednoczesna suplementacja kwasem foliowym (5 mg dziennie) i cynkiem (66 mg dziennie) u niepłodnych mężczyzn spowodowała 74% wzrost liczby plemników13. Dobrymi pokarmowymi źródłami cynku są takie produkty jak: pełnoziarniste pieczywo, kasze, ryby, mięso, jaja14. Najważniejszym źródłem kwasu foliowego są ciemnozielone warzywa, zwłaszcza liściaste, a selenu ryby i nasiona roślin strączkowych15.

W menu powinny znaleźć się:

• pełnoziarniste produkty zbożowe np. grube kasze, brązowy ryż, zarodki i kiełki zbóż bogate w błonnik, selen, cynk i kwas foliowy
• świeże, sezonowe warzywa i owoce powinny towarzyszyć każdemu posiłkowi. Są one doskonałym źródłem różnorodnych przeciwutleniaczy m.in. witaminy C oraz karotenoidów. Warto zwrócić uwagę na paprykę, czarne porzeczki, marchew, brokuły, brzoskwinie
• chude mięsa i mleko i jego przetwory (karnityna)
• jaja jako źródła witaminy B6
• dwa razy w tygodniu zalecane jest włączenie do jadłospisu tłustych ryb morskich takich jak: makrela, łosoś, sardynki zawierające m.in. selen oraz koenzym Q-10
• oliwa z oliwek, olej rzepakowy, które są źródłem jedno- i wielonienasyconych kwasów tłuszczowych oraz witaminy E
• orzechy, zwłaszcza brazylijskie, a także pestki słonecznika, pestki dyni, nasiona lnu, sezam i migdały, które zawierają znaczne ilości witaminy E i selenu.16 Ich spożycie pozytywnie wpływa na ruchliwość plemników 17

Oprócz odpowiedniego spożycia mikroskładników, duże znaczenie ma także prawidłowa struktura diety. Wysokie spożycie tłuszczu i białka, a jednocześnie niskie węglowodanów złożonych, błonnika, kwasu foliowego i antyoksydantów, wiąże się dużym nasileniem ryzyka niepłodności18. Tego typu dieta oznacza zazwyczaj duże spożycie tłustych produktów zwierzęcych, a jednocześnie małe produktów zbożowych, zwłaszcza z pełnego ziarna, warzyw i owoców, warto podkreślić, że jest to model żywienia dość rozpowszechniony wśród męskiej populacji19.

Co zaburza płodność u mężczyzn?

Płodności mężczyzn nie sprzyja dieta bogata w produkty wysoko przetworzone, z dużą zawartością cukru, słodyczy, tłuszczu, mięsa i posiłków typu „fast food” przy niskim spożyciu warzyw i owoców. Również nieregularne posiłki, pomijanie śniadań czy monotonna dieta wpływają negatywnie na kondycję organizmu. Warto też zwrócić uwagę na jakość żywności. Obniżenie płodności mogą powodować zanieczyszczenia w produktach spożywczych20. Przykładowo ryby narażone są na liczne zanieczyszczenia metalami ciężkimi. Dlatego najlepiej wybierać gatunki ryb pochodzące z otwartych akweduktów morskich. Duże spożycie soi również może zaburzać płodność u mężczyzn.21