Właściwe żywienie w czasie 1000 pierwszych dni jest niezbędne dla prawidłowego wzrostu i rozwoju, jednak może stanowić prawdziwe wyzwanie. Dlatego wspólnie z ekspertami, biorąc pod uwagę aktualny schemat żywienia niemowląt oraz obowiązujące zasady żywienia dzieci po 1. roku życia, przygotowaliśmy pomocny, praktyczny zbiór wskazówek o żywieniu niemowląt i małych dzieci, wyjątkowy kalendarz 1000 pierwszych dni.
Kalendarz żywienia dziecka w 1000 pierwszych dni
0–4 MIESIĄC ŻYCIA
Jeżeli niemowlę nie jest karmione mlekiem matki to powinno pić mleko modyfikowane dopasowane do wieku niemowlęcia i do jego potrzeb przy konsultacji z pediatrą.
5–6 MIESIĄC ŻYCIA
Jeżeli niemowlę nie jest karmione mlekiem matki to powinno pić mleko modyfikowane dopasowane do wieku niemowlęcia i do jego potrzeb przy konsultacji z pediatrą.
7–12 MIESIĄC ŻYCIA
Jeżeli niemowlę nie jest karmione mlekiem matki to powinno pić mleko modyfikowane dopasowane do wieku niemowlęcia i do jego potrzeb przy konsultacji z pediatrą.
13–36 MIESIĄC ŻYCIA
Mleko to nadal ważny element diety. Dwa kubki mleka modyfikowanego typu junior dziennie zmniejszają ryzyko występowania niedoborów żywieniowych*.
Wybieraj pozycję dogodną dla Ciebie i dziecka
Karmienie piersią jest nie tylko naturalnym procesem, ale także wyuczoną umiejętnością, w której technika jest kluczowa do tego aby karmienie piersią było efektywne. Nie istnieje jedna uniwersalna pozycja do karmienia piersią. Dobra pozycja do karmienia piersią dziecka to taka, która zapewnia wygodę, nie obciąża jednej partii mięśni, a przede wszystkim umożliwia prawidłowe ułożenie malucha, ułatwiające ssanie. Jeśli masz wątpliwość czy prawidłowo przystawiasz malucha do piersi, skonsultuj się z doradcą laktacyjnym lub położną.
Prawidłowo przystawiaj dziecko do piersi
Prawidłowe uchwycenie przez dziecko piersi jest kluczowe dla efektywnego karmienia i zapobiegania problemom związanym z karmieniem piersią (np. urazy brodawek). Jeśli doświadczasz trudności z przystawianiem dziecka do piersi zweryfikuj swoją technikę podczas porady położnej środowiskowej lub doradcy laktacyjnego.
Kontroluj oznaki głodu i sytości. Miarą tego, czy dziecko się najada jest odpowiedni przyrost masy ciała
Warto poznać reakcje dziecka, by odczytywać pierwsze oznaki głodu. Płacz jest późnym objawem głodu, zbyt długie przerwy między karmieniami mogą powodować jego rozdrażnienie, które może utrudnić prawidłowe chwytanie piersi, prowadzić do połykania powietrza i przedwczesnego przerwania karmienia. Najlepszym dowodem na to, czy dziecko otrzymuje wystarczającą ilość pokarmu, jest obserwacja, czy przybiera na masie. Przydatnym narzędziem do kontrolowania przyrostów ciała są siatki centylowe. Zapoznaj się z nimi tutaj:
Podawaj dziecku witaminę D (400 IU/dobę tj. 10 μg do 6 m.ż.) niezależnie od poziomu Twojej suplementacji
Witamina D jest niezwykle cenna – zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego, ale także odpowiednia podaż tej witaminy wspiera odporność. Naturalnym producentem witaminy D jest organizm człowieka, który potrafi syntetyzować tę witaminę pod wpływem promieni słonecznych. Z uwagi na położenie Polski, już od pierwszych chwil życia dziecka należy podawać przez pierwsze 6 miesięcy życia witaminę D 400 IU/dobę, a pomiędzy 6. a 12. miesiącem życia 400-600 IU/dobę – w zależności od masy ciała dziecka. Dzieci powyżej 1 roku życia znajdują się w grupie ryzyka niedoborów żywieniowych związanych z witaminą D. Co więcej, roczniaki mają aż 6-krotnie wyższe zapotrzebowanie na witaminę D niż w dorośli w przeliczeniu na kg. m. c.
Kiedy?
Co?
Jak?
Pamiętaj
Pokarmy uzupełniające możesz zacząć wprowadzać nie wcześniej niż od 17. tygodnia życia dziecka
Konieczność wprowadzania produktów uzupełniających wynika z rosnącego zapotrzebowania na pewne składniki odżywcze, których samo mleko nie może zaspokoić.
Nie pełnią one jeszcze roli posiłków uzupełniających, a celem rozszerzamia diety jest rozwój tolerancji na różne rodzaje pożywienia. Pamiętaj, że w tym czasie mleko nadal jest podstawą jadłospisu dziecka. Zgodnie z zaleceniami ekspertów wprowadzanie produktów uzupełniających należy rozpocząć nie wcześniej niż w 17 tygodniu życia i nie później niż w 26. tygodniu życia. Tak szeroki zakres czasowy umożliwia rekomendowane wyłączne karmienie piersią przez 6. miesięcy życia niemowlęcia. Warto pamiętać, że moment rozszerzania diety należy dopasować indywidualnie do dziecka. Sygnały, które moga świadczyć o tym, że dziecko jest gotowe na rozszerzanie diety to między innymi samodzielnie siedzenie z podparciem, zainteresowanie produktami stałymi czy samodzielne trzymanie głowy.
Na początek warzywa (najpierw zielone), potem owoce
Na początek warzywa (najpierw zielone), potem owoce
Wczesne doświadczenia dziecka związane z przyjmowaniem różnych pokarmów mogą wpływać na preferencje żywieniowe w przyszłości! Z uwagi na potencjalne trudności w akceptacji smaku warzyw, to właśnie warzywa (szczególnie zielone) powinny być pierwszymi pokarmami uzupełniającymi w diecie dziecka. Ich gorzki smak może być trudniej akceptowalny przez niemowlęta. Badania pokazują, że dzieci, które spożywają warzywa w wieku niemowlęcym chętniej je jedzą w przyszłości. Poznawanie nowych smaków najlepiej zacząć od warzyw
Podawaj produkty zawierające żelazo (np. mięso, ryby) i/lub żywność wzbogacaną w żelazo (np. kaszki)
Podawaj produkty zawierające żelazo (np. mięso, ryby) i/lub żywność wzbogacaną w żelazo (np. kaszki)
Produkty uzupełniające wprowadza się do diety między innymi w celu dostarczenia dodatkowej energii i składników odżywczych takich jak żelazo. Począwszy od 6. miesiąca życia wszystkie niemowlęta powinny otrzymywać pokarmy uzupełniające zawierające żelazo, w tym mięso, ryby i/lub produkty wzbogacane w żelazo jak kaszki. Mając na uwadze bezpieczeństwo żywienia swojego malucha przy wyborze dla niego produktów kieruj się jakością, pochodzeniem i bezpieczeństwem mięsa, ryb i produktów zbożowych wzbogacanych w żelazo. Przykładem bezpiecznej żywności jest żywność z oznaczeniem wieku na opakowaniu, która spełnia znacznie bardziej rygorystyczne normy co do jakości żywności.
Produkty glutenowe np. kaszka manna, kaszka pszenna (zacznij od małych ilości)
Produkty glutenowe np. kaszka manna, kaszka pszenna (zacznij od małych ilości)
Zboża to jedna z grup produktów, o które warto rozszerzyć dietę niemowlęcia. To źródło cennych węglowodanów, błonnika, składników mineralnych i witamin. Obecnie według wytycznych gluten można wprowadzać do diety dziecka w okresie od ukończenia 4. do 12. miesiąca życia, czyli tak jak inne pokarmy uzupełniające. Wytyczne nie podają dokładnie zalecanej porcji glutenu w diecie dziecka w 1. roku życia, ale eksperci radzą unikać dużej ilości na początku rozszerzania diety. Dobrym sposobem na wprowadzenie glutenu do diety są np. kaszka manna, kaszka pszenna. Produkty te mają dopasowaną konsystencję pod umiejętności gryzienia niemowlęcia, delikatny smak. Przewagą produktów z oznaczeniem wieku na opakowaniu jest ich bezpieczeństwo i jakość.
Zacznij od kilku łyżek
Zacznij od kilku łyżek
Należy pamiętać, żeby w początkowym okresie spożywane ilości nowych pokarmów były niewielkie, a ich objętość zwiększała się stopniowo. Pierwsze pokarmy uzupełniające podawaj dziecku łyżeczką – najlepiej płaską. Dodatkowo nie powinna być zbyt miękka, aby się nie uginała na języku niemowlaka. To właśnie twarda łyżeczka warunkuje odpowiedni bodziec do uruchomienia prawidłowej reakcji ruchowej. Na początku wystarczy kilka łyżeczek np. 3-4. Wielokrotne podawanie (czasem nawet kilka razy) sprzyja akceptacji nowego smaku.
Wprowadzaj pojedynczo, obserwując bacznie reakcję dziecka
Wprowadzaj pojedynczo, obserwując bacznie reakcję dziecka
Z uwagi na ewentualne wystąpienie reakcji alergicznych eksperci rekomendują aby nie wprowadzać kilku nowych produktów równocześnie. Nowe produkty należy wprowadzać stopniowo, zaczynając od małych ilości i obserwując reakcję dziecka.
Konsystencja posiłków – gładka
Konsystencja posiłków – gładka
W 1. roku życia dziecko rozwija szybko umiejętność gryzienia i żucia, zwłaszcza między 6. a 10. miesiącem życia. Akceptacja pokarmów o konsystencji innej niż płynna czy papkowata rozwija się z czasem. Dzieci odrzucają pokarmy, których żucie lub gryzienie sprawia im trudność, dlatego pokarmy stałe (purée, pokarmy rozdrobnione i papki) należy wprowadzać stopniowo już w 6.-7. miesiącu życia. Dobrym pomysłem na przejście z mleka na stałe produkty może być podawanie posiłków zmiksowanych typu puree. Taką konsystencję można osiągnąć podając dziecku warzywne musy, owocowe musy czy odpowiednio przygotowane produkty zbożowe np. kaszki mleczne lub bezmleczne. Wybierając żywność dla dziecka kieruj się jakością, bezpieczeństwem, a także konsystencją posiłków – zwłaszcza w początkowym etapie życia. Przykładem żywności, która ma dopasowaną konsystencję i jest bezpieczna dla najmłodszych organizmów jest żywność z oznaczeniem wieku na opakowaniu, która musi spełniać znacznie bardziej rygorystyczne normy niż żywność ogólnego przeznaczenia.
Nie unikaj produktów potencjalnie alergizujących
Nie unikaj produktów potencjalnie alergizujących
Wiele wyników badań pokazało, że opóźnianie wprowadzania produktów potencjalnie alergizujących (tj. jajo kurze, orzeszki ziemne, orzechy, skorupiaki i ryby) nie było skuteczną profilaktyką choroby alergicznej. W chwili obecnej nie ma dowodów uzasadniających eliminację lub opóźnianie wprowadzenia pokarmów potencjalnie alergizujących – zarówno u dzieci zdrowych, jak i z rodzin obciążonych ryzykiem rozwoju choroby alergicznej.
Podawaj witaminę D od pierwszych dni życia dziecka (400 IU/dobę tj. 10 μg do 6 m.ż.)
Podawaj witaminę D od pierwszych dni życia dziecka (400 IU/dobę tj. 10 μg do 6 m.ż.)
Witamina D jest niezwykle cenna – zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego, ale także odpowiednia podaż tej witaminy wspiera odporność. Naturalnym producentem witaminy D jest organizm człowieka, który potrafi syntetyzować tę witaminę pod wpływem promieni słonecznych. Z uwagi na położenie Polski, już od pierwszych chwil życia dziecka należy podawać przez pierwsze 6 miesięcy życia witaminę D 400 IU/dobę, a pomiędzy 6. a 12. miesiącem życia 400-600 IU/dobę – w zależności od masy ciała dziecka. Dzieci powyżej 1 roku życia znajdują się w grupie ryzyka niedoborów żywieniowych związanych z witaminą D. Co więcej, roczniaki mają aż 6-krotnie wyższe zapotrzebowanie na witaminę D niż w dorośli w przeliczeniu na kg. m. c.
Pokarmy uzupełniające zacznij wprowadzać najpóźniej w 7. miesiącu życia
Konieczność wprowadzania produktów uzupełniających wynika z rosnącego zapotrzebowania na pewne składniki odżywcze, których samo mleko nie może zaspokoić. Nie pełnią one jeszcze roli posiłków uzupełniających, a celem rozszerzania diety jest rozwój tolerancji na różne rodzaje pożywienia. Pamiętaj, że w tym czasie mleko nadal jest podstawą jadłospisu dziecka. Zgodnie z zaleceniami ekspertów wprowadzanie produktów uzupełniających należy rozpocząć nie wcześniej niż w 17 tygodniu życia i nie później niż w 26. tygodniu życia. Tak szeroki zakres czasowy umożliwia rekomendowane wyłączne karmienie piersią przez 6. miesięcy życia niemowlęcia. Warto pamiętać, że moment rozszerzania diety należy dopasować indywidualnie do dziecka. Sygnały, które mogą świadczyć o tym, że dziecko jest gotowe na rozszerzanie diety to między innymi samodzielnie siedzenie z podparciem, zainteresowanie produktami stałymi czy samodzielne trzymanie głowy.
Wprowadź 2-3 posiłki uzupełniające
Wprowadź 2-3 posiłki uzupełniające
Rozszerzanie diety nie oznacza zakończenia karmienia piersią czy podawania mleka modyfikowanego – mleko to podstawa żywienia w pierwszym roku życia. Posiłki uzupełniające powinny stopniowo zastępować mleko. Rodzic/opiekun decyduje, „kiedy i co zje dziecko”, natomiast dziecko decyduje, „ile zje”. W ramach danego posiłku akceptowalne jest spożycie mniejszej lub większej ilości pokarmu. Częstym błędem w żywieniu niemowląt jest zmuszanie dziecka do zjedzenia całego posiłku, co powoduje obniżenie umiejętności do samoregulacji.
Wprowadź kolejne produkty: np. jogurt naturalny, ser, kefir, ryby, kasze, pieczywo
Wprowadź kolejne produkty: np. jogurt naturalny, ser, kefir, ryby, kasze, pieczywo
Podawanie różnorodnych rodzajów pokarmów pomaga szybko zapoznać się z rozmaitymi smakami i je zaakceptować. Różnorodne menu nie tylko pozwala mu zapoznać się różnymi aromatami, ale także wzbogaca jego dietę o różnorodne składniki mineralne. Dzięki temu maluch łatwiej oswoi się z nowymi produktami i chętniej będzie zjadał przygotowywane przez rodziców dania. Urozmaicanie menu to też korzyść na przyszłość – dostarczanie organizmowi dziecka ważnych składników odżywczych z szerszej gamy produktów. Pamiętaj, by nie dosalać i nie dosładzać posiłków dziecka. W ten sposób nie rozwiniesz u dziecka preferencji co do smaków słodkich lub słonych w przyszłości. W trakcie rozszerzania diety ważna jest kontynuacja podawania różnorodnych warzyw, owoców, produktów zbożowych, mięs, ryb i innych pokarmów.
Pamiętaj o wprowadzaniu glutenu do diety – w dowolnym okresie po ukończeniu 4 m. ż. do 12 m. ż.
Pamiętaj o wprowadzaniu glutenu do diety – w dowolnym okresie po ukończeniu 4 m. ż. do 12 m. ż.
Podawanie dziecku różnych rodzajów pokarmów pomaga szybko zapoznać się z rozmaitymi smakami i je zaakceptować. Różnorodne menu nie tylko pozwala mu zapoznać się różnymi aromatami, ale także wzbogaca jego dietę o różnorodne składniki odżywcze i mineralne. W trakcie rozszerzania diety ważna jest kontynuacja podawania różnorodnych warzyw, owoców, produktów zbożowych, mięs, ryb i innych pokarmów.
Łącz nowe smaki ze znanymi
Łącz nowe smaki ze znanymi
Akceptacja nowych smaków nie każdemu dziecku przychodzi łatwo. Pamiętaj, że kluczem jest konsekwencja i wielokrotne podawanie nowych produktów. Kolejnym sposobem na akceptację nowości może być łączenie nowego, nieznanego smaku ze smakiem już dziecku znanym. Dobrym przykładem może być połączenie mleka (matki, modyfikowanego) ze zbożami, warzywami czy mięsem. Takie podejście ułatwia naukę tolerancji nowości, sprawia, że nowy produkt jest dla dziecka bardziej atrakcyjny i smaczny, czyli przyczynia się do jego zaakceptowania
Zadbaj o stałe pory posiłków
Zadbaj o stałe pory posiłków
Ważne by już od najmłodszych lat wyrabiać nawyk żywieniowy w formie stałego i regularnego spożywania posiłków – jest to jedna z podstawowych zasad prawidłowego żywienia. Tendencja do próbowania nieznanych pokarmów wzrasta również, kiedy rodzice spożywają nowy produkt razem z dziećmi. Bardzo ważne jest by spożywać posiłki w spokojnej, rodzinnej atmosferze, bez dodatkowych bodźców jak elektronika czy pośpiech. Istotną rolę odgrywają także dieta i zachowania żywieniowe całej rodziny, bo dziecko bardzo naśladuje w tym względzie rodziców i starsze rodzeństwo.
Konsystencja posiłków – grudki
Konsystencja posiłków – grudki
W 1. roku życia dziecko nabywa umiejętności gryzienia i żucia pokarmów stałych. Umiejętność gryzienia w pełni kształtuje się jednak nawet do końca 2 roku życia, ale największe zdolności do nauczenia się tych kompetencji dziecko ma między 6. a 10. miesiącem życia. Choć w tym wieku pojawiają się dopiero pierwsze zęby mleczne, a wiele dzieci wcale ich jeszcze nie ma, nie jest to przeszkodą w nauce gryzienia. Ważne jest by wraz z rozszerzaniem diety i wiekiem dziecka zwiększać trudność w konsystencji posiłków. Naturalnym sposobem jest wprowadzenie do diety posiłków o grudkowatej konsystencji a z czasem warto zwiększać wielkość grudek by dziecko rozwijało swoje umiejętności gryzienia. Dobrym pomysłem jest kierowanie się indykacją wiekową na produktach dedykowanych najmłodszym – to oznaczenie to gwarancja bezpieczeństwa i jakości, ale także dopasowania posiłku do wieku dziecka.
Wybieraj owoce zamiast soków, a do picia podawaj wodę
Wybieraj owoce zamiast soków, a do picia podawaj wodę
W pierwszym półroczu życia dziecka, kiedy jest ono jeszcze karmione piersią lub mlekiem modyfikowanym, nie ma potrzeby dodatkowego podawania płynów. Etap wprowadzania pierwszych napojów przypada dopiero na czas rozszerzania diety. Najlepszym napojem do picia dla dziecka jest czysta woda. Zastępowanie wody sokami owocowymi lub innymi słodkimi napojami nie jest wskazane w diecie niemowlęcia. Soki mogą znacząco zmniejszyć objętość zjadanego mleka, które powinny być w tym czasie głównym źródłem niezbędnych składników odżywczych. Zaleca się nie podawać soków owocowych do końca wieku niemowlęcego.
Kontroluj podaż witaminy D (400-600 IU/dobę tj. 10-15 µg) do 12 m.ż.
Kontroluj podaż witaminy D (400-600 IU/dobę tj. 10-15 µg) do 12 m.ż.
Witamina D jest niezwykle cenna – zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego, ale także odpowiednia podaż tej witaminy wspiera odporność. Naturalnym producentem witaminy D jest organizm człowieka, który potrafi syntetyzować tę witaminę pod wpływem promieni słonecznych. Z uwagi na położenie Polski witaminę D należy suplementować codziennie. Dzienna dawka suplementacji u dzieci w wieku 6.- 12. miesięcy wynosi 400-600 IU/dobę i zależy od masy ciała dziecka. Dzieci powyżej 1 roku życia znajdują się w grupie ryzyka niedoborów żywieniowych związanych z witaminą D. Co więcej, roczniaki mają aż 6-krotnie wyższe zapotrzebowanie na witaminę D niż w dorośli w przeliczeniu na kg. m. c.
Kontynuuj wprowadzanie nowych pokarmów
Kontynuuj wprowadzanie nowych pokarmów
Kształtowanie nawyków żywieniowych trwa także po 1-szych urodzinach. Prawidłowo zbilansowana i urozmaicona dieta ma ogromny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka, a także na obniżenie ryzyka rozwoju chorób cywilizacyjnych. Niewłaściwe zbilansowanie diety i brak regularnego dostarczania niezbędnych składników odżywczych może skutkować niedoborem lub nadmiarem niektórych pierwiastków, co bezpośrednio może przełożyć się na jego zdrowie i rozwój.
Pod koniec 1. roku życia podawaj w ciągu dnia ok. 4-5 posiłków dziennie i ew. zdrową przekąskę.
Pod koniec 1. roku życia podawaj w ciągu dnia ok. 4-5 posiłków dziennie i ew. zdrową przekąskę.
Małe dziecko powinno zjadać około 4-5 posiłków dziennie tj. śniadanie, obiad, kolacja i ewentualnie 1-2 zdrowe przekąski. Co ważne prawidłowe żywienie powinno uwzględniać przy planowaniu posiłków indywidualne potrzeby dziecka, a do ich przygotowania użyć nieprzetworzonych produktów wysokiej jakości. Jego potrzeby są bardzo duże, więc wybiórczość w jedzeniu może doprowadzić do niedoborów. Pamiętaj także złotą zasadę diety Roczniaka, która mówi, że “Ty decydujesz o tym co dziecko zje, kiedy i jak jedzenie będzie podane. Dziecko decyduje czy posiłek zje i ile zje”.
Zbilansowana dieta: produkty z różnych grup. Mleko (nie więcej niż 500 ml/dz.) i produkty mleczne, pieczywo, kasze, mięso, drób, jaja, ryby, owoce, warzywa i tłuszcze
Zbilansowana dieta: produkty z różnych grup. Mleko (nie więcej niż 500 ml/dz.) i produkty mleczne, pieczywo, kasze, mięso, drób, jaja, ryby, owoce, warzywa i tłuszcze
Dieta dziecka będzie prawidłowo zbilansowana pod względem energii i ważnych składników pokarmowych – białka, tłuszczu, witamin i składników mineralnych wtedy, gdy w jej komponowaniu wykorzystane zostaną produkty spożywcze z różnych grup – warzywa, owoce, zboża (pieczywo, kasze), mleko (w tym modyfikowane) i produkty mleczne, jaja, mięso (drób, ryby), zdrowe tłuszcze a przygotowywane posiłki będą urozmaicone.
Dbaj o różnorodność w diecie
Dbaj o różnorodność w diecie, może to zmniejszyć ryzyko niedoborów żywieniowych
Zachowania i nawyki żywieniowe kształtują się już w okresie wczesnego dzieciństwa. Odpowiednio zaplanowana, zbilansowana i urozmaicona dieta dzieci w pierwszych latach życia ma znaczący wpływ na rozwój, jest również jednym z ważniejszych czynników obniżenia ryzyka rozwoju chorób dietozależnych w przyszłości np. otyłości, chorób serca i układu krążenia, cukrzycy typu 2, osteoporozy. Niewłaściwe zbilansowanie diety i brak regularnego dostarczania niezbędnych składników odżywczych może skutkować niedoborem lub nadmiarem niektórych pierwiastków, co bezpośrednio może przełożyć się na jego zdrowie i rozwój. Okazuje się, że polskie dzieci w wieku 1-3 są narażone na niedobory, bo aż 42% z nich otrzymuje za mało wapnia, 94% niewystarczająco witaminy D a blisko co trzecie dziecko ma za mało jodu w diecie. Badania wykazały również, że podawanie mleka modyfikowanego dla młodszych dzieci (typu Junior) wpływa na lepszą jakość diety dziecka i pomaga lepszej realizacji norm żywienia w witaminę D i w żelazo.
Zachęcaj do samodzielnego jedzenia
Zachęcaj do samodzielnego jedzenia i próbowania nowych smaków
Dziecko po 1. roku życia wykazuje potrzebę samodzielnej aktywności np. przy jedzeniu. Warto zachęcać do samodzielnego jedzenia i akceptować zachowania żywieniowe właściwe dla wieku, np. jedzenie rączkami, dotykanie jedzenia, brudzenie się. Z chwilą, gdy dzieci osiągną już odpowiedni poziom rozwoju, rodzice powinni włączać je we wspólne przygotowywanie posiłków i robienie zakupów spożywczych. Te aktywności to dobra okazja do stopniowego wprowadzania koncepcji „wiem co jem”.
Dobre nawyki żywieniowe rodzica to najlepszy przykład dla dziecka
Dobre nawyki żywieniowe rodzica to najlepszy przykład dla dziecka
Właściwa organizacja posiłków podawanych dziecku w ciągu dnia zapewnia mu rytm dnia i kształtuje nawyki żywieniowe. Warto pamiętać, że dzieci w tym okresie szczególnie zwracają uwagę na pozostałych członków rodziny i ich nawyki żywieniowe. Wspólne spożywanie zdrowych posiłków przy stole to najlepszy przykład dla dziecka.
Konsystencja posiłków – większe cząstki, produkty podawane do ręki
Konsystencja posiłków – większe cząstki, produkty podawane do ręki
Wprowadzanie nowych konsystencji umożliwia przede wszystkim ćwiczenie żucia, gryzienia oraz kształtowanie umiejętności samodzielnego jedzenia przez dziecko. Dla prawidłowego rozwoju warto unikać podawania potraw o niewłaściwej konsystencji, nadmiernego ich rozdrabniania, przecierania, miksowania.
Wielkość porcji dla dziecka jest mniejsza niż dla dorosłych
Wielkość porcji dla dziecka jest mniejsza niż dla dorosłych
Po 1. roku życia dziecko wciąż intensywnie się rozwija podobnie jako jego układ pokarmowy. Pomimo że objętość żołądka roczniaka jest niewielka to jego wymagania żywieniowe są duże. Dzieci w wieku 1-3 lat mają wyższe zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze (w przeliczeniu na kg/m.c) niż dorośli. Dieta dziecka powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb i apetytu dziecka. Porcje powinny być dopasowane do wieku dziecka z uwzględnieniem indywidualnych preferencji smakowych i apetytu. Zbyt duże porcje będą zniechęcać do jedzenia lub sprzyjać rozwojowi nadmiernej masy ciała. W 2. i 3. roku życia zmienia się sposób żywienia. Dziecko zaczyna być samodzielne podczas posiłku. Jednak to rodzic decyduje o tym, CO dziecko je, a dziecko decyduje o tym, ILE i CZY zje.
Skonsultuj z lekarzem sposób suplementacji witaminą D (zależy od pory roku, masy ciała, podaży w diecie dziecka)
Skonsultuj z lekarzem sposób suplementacji witaminą D (zależy od pory roku, masy ciała, podaży w diecie dziecka)
Witamina D jest niezwykle cenna – zwiększa wchłanianie wapnia i fosforu z przewodu pokarmowego, ale także odpowiednia podaż tej witaminy wspiera odporność. Dzieci powyżej 1 roku życia również znajdują się w grupie ryzyka niedoborów żywieniowych. Roczniaki mają aż 6 krotnie wyższe zapotrzebowanie na witaminę D niż w dorośli w przeliczeniu na kg. m. c. Często spożycie tej witaminy wraz z dietą jest niewystarczające, dlatego dawkę i sposób suplementacji witaminy D należy skonsultować z lekarzem. Szacuje się, że blisko 94% polskich roczniaków dostarcza niewystarczającą ilość witaminy D. Badania potwierdziły, że podawanie 2 kubków mleka modyfikowanego typu Junior skutecznie zmniejsza ryzyko niedoborów związanych z witaminą D.
0-4 miesiąc życia
Mleko
Jeżeli niemowlę nie jest karmione mlekiem matki to powinno pić mleko modyfikowane dopasowane do wieku niemowlęcia i do jego potrzeb przy konsultacji z pediatrą.
Poznaj najlepszy pokarm dla noworodka
4 najważniejsze zasady:
5-6 miesiąc życia
Mleko
Eksperci podkreślają, że mleko modyfikowane po 1. roku życia można podawać dziecku w celu uzupełnienia niedoborowych składników odżywczych. Ponadto 2 kubki mleka modyfikowanego typu Junior dziennie zmniejsza ryzyko niedoborów żelaza i witaminy D. Karmienie piersią należy kontynuować tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Jeśli nie karmisz piersią podawaj mleko modyfikowane dopasowane do wieku po konsultacji z lekarzem
Kiedy rozpocząć rozszerzanie diety dziecka?
Konieczność wprowadzania produktów uzupełniających wynika z rosnącego zapotrzebowania na pewne składniki odżywcze, których samo mleko nie może zaspokoić. Nie pełnią one jeszcze roli posiłków uzupełniających, a celem rozszerzania diety jest rozwój tolerancji na różne rodzaje pożywienia. Pamiętaj, że w tym czasie mleko nadal jest podstawą jadłospisu dziecka. Zgodnie z zaleceniami ekspertów wprowadzanie produktów uzupełniających należy rozpocząć nie wcześniej niż w 17 tygodniu życia i nie później niż w 26. tygodniu życia. Tak szeroki zakres czasowy umożliwia rekomendowane wyłączne karmienie piersią przez 6. miesięcy życia niemowlęcia. Warto pamiętać, że moment rozszerzania diety należy dopasować indywidualnie do dziecka. Sygnały, które mogą świadczyć o tym, że dziecko jest gotowe na rozszerzanie diety to między innymi samodzielnie siedzenie z podparciem, zainteresowanie produktami stałymi czy samodzielne trzymanie głowy.
Pokarmy uzupełniające: kiedy je podawać?
Co podać dziecku?
W jaki sposób?
Pamiętaj
7-12 miesiąc życia
Mleko
Eksperci podkreślają, że mleko modyfikowane po 1. roku życia można podawać dziecku w celu uzupełnienia niedoborowych składników odżywczych. Ponadto 2 kubki mleka modyfikowanego typu Junior dziennie zmniejsza ryzyko niedoborów żelaza i witaminy D. Karmienie piersią należy kontynuować tak długo, jak jest to pożądane przez matkę i dziecko. Jeśli nie karmisz piersią podawaj mleko modyfikowane dopasowane do wieku po konsultacji z lekarzem
Posiłki uzupełniające zacznij wprowadzać najpóźniej w 7. miesiącu życia.
Co podać dziecku?
W jaki sposób?
Pamiętaj
13-36 miesiąc życia
Mleko
Mleko to nadal ważny element diety. Dwa kubki mleka modyfikowanego typu junior dziennie zmniejszają ryzyko występowania niedoborów żywieniowych*.
*Badania potwierdziły, że podawanie 2 kubków mleka modyfikowanego typu Junior skutecznie zmniejsza ryzyko niedoborów związanych z witaminą D.
Eksperci podkreślają, że nie ma konieczności rutynowego stosowania mlek modyfikowanych dla dzieci w wieku 1-3, ale warto je podawać w celu zwiększania w diecie ilości żelaza, witaminy D i kwasów omega 3, zwłaszcza u tych, które mają ryzyko niedoborów żywieniowych. Inni badacze postanowili sprawdzić jak zbilansowania dieta będzie u dzieci w wieku 1-3, które otrzymują 2 kubki dziennie mleka modyfikowanego – co ciekawe, okazało się, że zmniejszało to ryzyko niedoborów żelaza i witaminy D. Mleko modyfikowane typu Junior może poprawić bilans niektórych składników odżywczych.
Kontynuuj wprowadzanie nowych pokarmów
Kształtowanie nawyków żywieniowych trwa także po 1-szych urodzinach. Prawidłowo zbilansowana i urozmaicona dieta ma ogromny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka, a także na obniżenie ryzyka rozwoju chorób cywilizacyjnych. Niewłaściwe zbilansowanie diety i brak regularnego dostarczania niezbędnych składników odżywczych może skutkować niedoborem lub nadmiarem niektórych pierwiastków, co bezpośrednio może przełożyć się na jego zdrowie i rozwój.
Co podać dziecku?
W jaki sposób?
Pamiętaj
Ważne
Do picia podawaj tylko wody źródlane i naturalne wody mineralne
Wybieraj produkty bez dodatku soli, unikaj słonych potraw i dosalania
Wybieraj produkty bez dodatku cukru, unikaj słodzenia i słodyczy
Kontroluj przyrosty masy dziecka
Wybieraj produkty bezpieczne i najwyższej jakości ze wskazaniem wieku, spełniające najwyższe normy jakościowe
Dbaj o aktywność fizyczną oraz wypoczynek
Ważne
Do picia podawaj tylko wodę
W celu zaspokojenia pragnienia należy podawać do picia tylko wodę. Warto pamiętać, że zapotrzebowanie na wodę u niemowląt i małych dzieci, w przeliczeniu na kg masy ciała, jest o wiele wyższe niż u osób dorosłych. Dla niemowląt zaleca się wody źródlane i naturalne wody mineralne niskosodowe i niskozmineralizowane. Dla dzieci starszych stopień mineralizacji wody może być wyższy.
Wybieraj produkty bez dodatku soli, unikaj słonych potraw i dosalania
Według obecnych zaleceń należy unikać soli kuchennej, ponieważ prawdopodobnie wpływa na ryzyko występowania nadciśnienia w późniejszym wieku. Podawanie niesolonych pokarmów uzupełniających zaleca się nie tylko z powodu długofalowego wpływu na zdrowie dziecka, ale także kształcenia właściwych przyzwyczajeń i preferencji żywieniowych w późniejszym życiu.
Wybieraj produkty bez dodatku cukru, unikaj słodzenia i słodyczy
Według obecnych zaleceń należy w diecie dzieci unikać cukru ze względu na ryzyko próchnicy i kształtowania się nieprawidłowych preferencji żywieniowych w późniejszym życiu. Zbyt duża ilość cukru przyczynia się do nadmiaru masy ciała, zaburzeń łaknienia czy próchnicy . Nie należy do pokarmów podawanych dziecku dodawać cukru i syropów owocowych na bazie cukru (także do wody i herbaty). Przy wyborze żywności dla najmłodszych kieruj się tym by była ona bez cukru, bez zbędnych dodatków do żywności, ale była także bezpieczna i wysokiej jakości.
Kontroluj przyrosty masy dziecka
Najlepszym dowodem na to, czy dziecko otrzymuje wystarczającą ilość pokarmu, jest regularna obserwacja, czy prawidłowo przybiera na masie ciała. Pomocnym narzędziem są siatki centylowe.
Wybieraj produkty bezpieczne i najwyższej jakości ze wskazaniem wieku, spełniające najwyższe normy jakościowe
Dzieci, które powoli odchodzą od diety opartej na mleku i zaczynają spożywać coraz więcej pokarmów z „diety dorosłej” są bardziej narażone na kontakt z różnymi dodatkami do żywności. Co więcej, okazuje się, że wchłanianie tych substancji także może się różnić u młodego organizmu w porównaniu z dorosłymi . W żywieniu dziecka istotna jest nie tylko prawidłowa, dobrze zbilansowana pod kątem dostarczanych składników odżywczych dieta, ale także JAKOŚĆ podawanej dziecku żywności. Żywność dla niemowląt i małych dzieci jest specyficzną kategorią produktów żywnościowych znacznie różniącą się od żywności ogólnego przeznaczenia. Zgodnie z prawem musi spełniać wyjątkowo wysokie wymagania w zakresie doboru składników, wysokiej wartości odżywczej oraz przestrzegać o wiele bardziej rygorystycznych norm jakości i bezpieczeństwa (nawet kilka tysięcy razy surowszych niż żywność ogólnego przeznaczenia).
Dbaj o aktywność fizyczną
Aktywność fizyczna jest jedną z podstawowych potrzeb biologicznych człowieka w każdym okresie życia. Bardzo ważna jest w dzieciństwie i młodości, gdyż jest jednym z kluczowych czynników warunkujących prawidłowy rozwój i zdrowie. Wczesne dzieciństwo jest kluczowym momentem by rozpocząć zdrowy, aktywny styl życia. Innym ważnym czynnikiem wspierającym odporność jest odpowiednia ilość snu. Zadbaj, aby twój maluch miał czas na regenerację i odpoczynek – przed snem ogranicz do minimum korzystanie przez dziecko z urządzeń elektronicznych – poprawi to jakość snu maluszka.
