Alergia pokarmowa u dziecka karmionego piersią – fakty i mity

W Internecie krąży wiele mitów na temat alergii, łatwo też ulec „złotym radom” otoczenia. Nie dajmy się zwariować. Płaczliwość dziecka nie musi wcale oznaczać alergii, a dieta eliminacyjna w ramach profilaktyki nie jest konieczna. Im większą wiedzę na ten temat będzie posiadał tata, tym skuteczniej będzie pomagał partnerce w utrzymaniu prawidłowej diety.

Czym jest alergia pokarmowa?

Alergia pokarmowa to nie to samo co nietolerancja pokarmowa – należy wyraźnie rozróżnić te dwie kwestie. W przypadku tej pierwszej przyczyną jest udział mechanizmów immunologicznych, natomiast wszystkie pozostałe reakcje są określane mianem nadwrażliwości pokarmowej lub nietolerancji pokarmowej1. Nietolerancja to przeważnie wynik niedoboru lub niepełnej aktywności enzymu lub innych z zaburzeń metabolicznych.

Problemy z laktozą

Pamiętaj zatem, że alergia pokarmowa na białko mleka krowiego (zwana potocznie i nieprawidłowo „skazą białkową”) to zupełnie inna dolegliwość, niż nietolerancja na laktozę. Nietolerancja laktozy jest wynikiem niedostatecznej produkcji enzymu, który jest odpowiedzialny za trawienie laktozy w przewodzie pokarmowym. U niemowląt urodzonych o czasie to rzadkość, pojawia się czasem wskutek przebytej infekcji, ale ma charakter przejściowy i ustępuje. Poziom laktozy w mleku mamy jest stabilny i dieta matki karmiącej nie ma wpływu na obecność tego cukru w jej mleku2.

Natomiast białko mleka krowiego może przedostać się z pożywienia matki do mleka kobiecego i uczulać dziecko3. Dlatego w przypadku stwierdzonej przez lekarza alergii na białko mleka krowiego u niemowlęcia, konieczna jest eliminacja mleka i nabiału z diety matki karmiącej. W praktyce rzadko się zdarza, aby to, co je mama powodowało alergię u dziecka4. Istotna jest zatem odpowiednia diagnoza, by nie narażać dziecka na niepotrzebny stres związany z niewłaściwą dietą eliminacyjną.

Czy da się uchronić dziecko przed alergią pokarmową?

By uchronić dziecko przed alergią, kobiety w czasie ciąży lub w okresie karmienia piersią często stosują dietę eliminacyjną5. Nie ma jednak naukowych dowodów na to, że unikanie potencjalnych alergenów w ciąży lub laktacji wpływa na pojawienie się alergii u dziecka 67. Wykluczanie produktów z diety może wręcz niekorzystnie wpływać na stan odżywienia kobiety, ponieważ niesie ryzyko niedoborów. Jak zatem powinna wyglądać prawidłowa prewencja alergii?

• Prawidłowy skład bakterii jelitowych dziecka (pozytywnie wpływ ma przede wszystkim poród naturalny oraz karmienie piersią8)
• Karmienie piersią – wspiera prawidłowy rozwój oraz kształtuje naturalną odporność dziecka9
• Nie należy wprowadzać za wcześnie produktów uzupełniających, najwcześniej po ukończeniu 17. tygodnia życia10. To ważne, bo w Polsce 2/3 niemowląt ma wprowadzane pokarmy za wcześnie11
• Zakaz palenia tytoniu w otoczeniu dziecka12
• Unikanie stosowania antybiotyków, o ile oczywiście to możliwe13
• Warto zwrócić uwagę na żywienie, zwłaszcza na witaminę D, LCPUFA i antyoksydanty14. Witamina D to kluczowy składnik dla prawidłowego rozwoju odporności i powinna być suplementowana przez cały pierwszy rok życia15. Na ilość LCPUFA (długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych) w mleku mamy wpływa jej jakość diety 16stąd konieczne jest spożycie 1-2 porcji tłustych ryb tygodniowo oraz odpowiednia suplementacja DHA17. Najlepszym źródłem antyoksydantów są warzywa, owoce i orzechy. 18

Zadanie dla taty – rozsądek

Po pierwsze, mleko matki jest najlepszym pokarmem dla niemowląt i zwykle nie ma żadnych przeciwwskazań do karmienia piersią4. Samodzielnie nie stosujcie diet eliminacyjnych i nie wykluczajcie żadnych produktów z diety mamy, zwłaszcza za namowami i wszelkimi „dobrymi radami” bliskich i otoczenia. W momencie wątpliwości konieczna jest konsultacja ze specjalistą, bo tylko lekarz jest w stanie zdiagnozować alergię. Wskazaniem do czasowej eliminacji niektórych pokarmów z diety matki karmiącej piersią są jedynie znacznie nasilone objawy1. Ułożenie diety eliminacyjnej jest trudnym i wymagającym zdaniem, dlatego najlepiej udać się w tym celu do dietetyka. Wczesne rozpoznanie alergii i prawidłowo dobrana dieta eliminacyjna są kluczowe – warunkują prawidłowy rozwój fizyczny i intelektualny dziecka19, dlatego wsparcie ze strony taty jest w tym zakresie nieocenione.