Spis treści
Coraz częściej możemy spotkać się z żywnością ekologiczną, ale co to określenie w stosunku do żywności oznacza, co to znaczy że produkt jest ekologiczny? Ochrona zdrowia i środowiska są niezwykle istotne. Jesteśmy coraz bardziej zachęcani do zmian niektórych naszych nawyków, a część rolnictwa przechodzi zmiany by móc wesprzeć naszą planetę. Żywność ekologiczna to określenie żywności, która produkowana jest metodami rolnictwa ekologicznego. Co więcej, producent takiej żywności musi być certyfikowany przez zewnętrzną autoryzowaną instytucję kontrolną. Czym się charakteryzuje żywność ekologiczna? Czy jest zdrowsza? Czy w naszej diecie i naszych pociech powinna stanowić fundament żywienia?
Charakterystyka żywności ekologicznej
Żywność ta powinna spełniać określone wymagania w obowiązujących przepisach rolniczych dla żywności powszechnego spożycia oraz dotyczących upraw żywności ekologicznej. Cechami żywności „eko” są:
- brak stosowania sztucznych nawozów podczas produkcji żywności
- produkcja według ściśle określonych zasad rolnictwa ekologicznego
- brak używania produktów genetycznie zmodyfikowanych (GMO)
- ograniczone stosowanie pestydyców (naturalnych)
- ograniczone użycie substancji dodatkowych
- pochodzenia surowców rolniczych, z których wyprodukowano dany produkt (np. rolnictwo Unii Europejskiej (UE) )
- certyfikat nadany przez jednostkę do tego upoważnioną.
Czy wiesz, że:
Żywność ekologiczna może być oznaczona logiem tzw. białym liściem na zielonym tle. Od 2012 r. unijne logo produkcji eko symbolizuje naturę i ideę zrównoważonego rozwoju, ponadto stosowanie tego logo jest niedozwolone jeżeli produkt zawiera mniej niż 95% ekologicznych składników pochodzenia rolnego1https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia-/co-kryje-etykieta/zywnosc-ekologiczna/.
Żywność bio, organic, eko – czy są jakieś różnice?
Polscy konsumenci są coraz bardziej świadomi i często pytają o żywność organiczną, ekologiczną żywność dla dzieci czy żywność bio, ale czy określenia te są używane poprawnie? Zgodnie z obowiązującymi na terenie Unii Europejskiej regulacjami (Rozporządzenie Rady nr 834/2007 z dnia 28 czerwca 2007 r) i Rozporządzenie Komisji (WE) nr 889/2008 z dnia 5 września 2008 r) określenia: ekologiczny, organiczny i bio (biologiczny) odnoszą się do produktów, które powstają dokładnie w tym samym systemie jakości. Oznacza to, że te wyrażenia mogą być stosowane zamiennie. To, co je łączy to z pewnością obowiązek certyfikatu żywności ekologicznej. Czy to oznacza, że każde warzywo i owoc powinien być oznakowany? Niekoniecznie. Nawet jeżeli producent nie ma możliwości umieszczenia na opakowaniu/powierzchni produktu znaku certyfikacji, powinien mieć go do wglądu dla konsumenta2https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia-/co-kryje-etykieta/zywnosc-ekologiczna/,3https://uokik.gov.pl/aktualnosci.php?news_id=12061.
Żywność ekologiczna jest zdrowsza?
Produkty z oznaczeniem bio, organic czy eko wybierane przez konsumentów, według ich opinii, są zdrowsze od tych uprawianych konwencjonalnie – czy to prawda? Z pewnością rolnictwo ekologiczne jest bliżej natury z powodu stosowania naturalnych środków, co warunkuje żyźniejszą glebę, zdrowotność roślin i zwierząt oraz wysoką jakość produktów4Gadomska J., Sadowski T., Buczkowska M.: Ekologiczna żywność jako czynnik sprzyjający zdrowiu, Probl Hig Epidemiol; 2014. 95(3): 556-560. Okazuje się, że produkty z upraw ekologicznych mają mniejsze stężenie azotanów i azotynów i metali ciężkich5Gadomska J., Sadowski T., Buczkowska M.: Ekologiczna żywność jako czynnik sprzyjający zdrowiu, Probl Hig Epidemiol; 2014. 95(3): 556-560,6Barański M, et.al, Effects of organic food consumption on human health; the jury is still out!, Food Nutr Res. 2017; 61(1). Niektóre badania wskazują, że produkty te mogą mieć wyższe stężenie niektórych prozdrowotnych składników jak związki fenolowe, żelazo, magnez, witamina E, czy witamina C7Barański M, et.al, Effects of organic food consumption on human health; the jury is still out!, Food Nutr Res. 2017; 61(1),8Stadnik S.: Charakterystyka żywności produkowanej w warunkach rolnictwa ekologicznego, Polish Journal of Agronomy; 2014. 19. 25–35. Większą zawartością kwasów tłuszczowych omega-3 mogą charakteryzować się produkty mleczne9Gadomska J., Sadowski T., Buczkowska M.: Ekologiczna żywność jako czynnik sprzyjający zdrowiu, Probl Hig Epidemiol; 2014. 95(3): 556-560 i produkty mięsne10https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia-/co-kryje-etykieta/zywnosc-ekologiczna/ od producentów żywności ekologicznej. Niektóre badania wskazują, że żywność ekologiczna (certyfikowana!) ma pozytywny wpływ na zdrowie, jednak by to potwierdzić, potrzebujemy bardziej szczegółowych i dłuższych badań11https://ncez.pzh.gov.pl/abc-zywienia-/co-kryje-etykieta/zywnosc-ekologiczna/.
Normy bio, organic i eko wobec żywności dedykowanej dzieciom
Produkty bio, organic i eko muszą spełniać określone normy dostosowane pod rolnictwo ekologiczne. Podstawowym zamysłem uprawy ekologicznej jest ochrona środowiska i unikanie lub znaczne ograniczenie praktyk, które mają negatywny wpływ na środowisko i zdrowie ludzi. Żywność ekologiczna powinna się charakteryzować niską zawartością metali ciężkich oraz znacznie niższą zawartością azotynów i azotanów12Barański M, et.al, Effects of organic food consumption on human health; the jury is still out!, Food Nutr Res. 2017; 61(1). Nie oznacza to jednak, że ta żywność jest odpowiednia niemowląt i małych dzieci. Produkty dedykowane najmłodszym muszą spełniać bardzo wymagające normy w porównaniu do produktów dedykowanych ogólnej populacji – także tej ekologicznej! Wrażliwy, rozwijający się organizm dziecka potrzebuje w okresie 1000 pierwszych dni szczególnie przebadanych i bezpiecznych produktów, które są sprawdzane na każdym etapie produkcji. Co ciekawe, w produkcji żywności ekologicznej (tj. mięso, wędliny) dopuszcza się niewielkie użycie niektórych konserwantów, których nie powinno być w żywności dedykowanej niemowlętom. Żywność ekologiczna i konwencjonalna powinna spełniać te same wymagania co do pozostałości pestycydów czy metali ciężkich, jednak żywność dedykowana niemowlętom i małym dzieciom ma znacznie surowsze normy. Wnioskować można, że nie każda żywność typu organic dedykowana ogólnej populacji może być dopasowana pod potrzeby najmłodszych konsumentów.
Żywność bio dla najmłdoszych
Na rynku można spotkać jednak produkty, które jednocześnie są oznaczone jako „bio” i dedykowane niemowlętom i małym dzieciom. Oznacza to, że są one zrobione ze składników, które pochodzą z upraw certyfikowanych oraz są jednocześnie dopasowane do wieku niemowlęcia pod kątem konsystencji, receptury, smaku i nie zawierają zbędnych dodatków jak wzmacniacze smaku, barwniki czy konserwanty. Wybierając żywność dla swoich pociech kieruj się bezpieczeństwem żywienia i jakością produktów, bo wyjątkowy okres 1000 pierwszych dni, w których programuje się zdrowie i preferencje żywieniowe – zdarza się tylko raz!
