Anemia w ciąży

Zmiany zachodzące w organizmie kobiety w czasie ciąży wpływają na zwiększone zapotrzebowanie na wiele składników pokarmowych. Niestety w wyniku niedoboru tych składników w diecie, w czasie ciąży rozwijają się schorzenia, które mogą mieć wpływ na jej przebieg. Jednym z nich jest anemia ciążowa, wynikająca z niedoboru żelaza. Jest ona wynikiem niewystarczającego spożycia żelaza w stosunku do zapotrzebowania oraz wyczerpania się jego zapasów ustrojowych.      

Skutki niedoboru żelaza

Niedobór żelaza, zmniejszające się stężenie hemoglobiny i liczby czerwonych krwinek prowadzą do zmniejszenia możliwości skutecznego transportowania tlenu. Może to prowadzić do wystąpienia wad rozwojowych, przedwczesnego porodu, zaburzeń pracy tarczycy oraz problemów z donoszeniem ciąży lub poronień.

Zapotrzebowanie na żelazo w trakcie ciąży

Zapotrzebowanie na żelazo w czasie ciąży zwiększa się rosnąco, co wynika z intensywnego wzrostu płodu i łożyska. Wynosi ono aż 27 mg/dobę, jest to o połowę więcej niż przed ciążą! Zazwyczaj sama dieta nie wystarcza, aby pokryć tak wysokie dzienne zapotrzebowanie na żelazo w ciąży. W przypadku stwierdzenia anemii, czyli niedoborów żelaza w ciąży, należy działać szybko i jest to praktycznie niemożliwe, aby wyleczyć niedokrwistość ciężarnej za pomocą samej diety. Najskuteczniejszym wyjściem jest zatem sięgnięcie po suplementy, ale zawsze w porozumieniu z lekarzem ginekologiem. Nie przyjmuj preparatów z żelazem na własną rękę. Tylko lekarz na podstawie wyników badań może ustalić optymalną dawkę dla Ciebie i Twojego dziecka tak, aby uniknąć przedawkowania. Polskie Towarzystwo Ginekologiczne odradza stosowania wysokich dawek żelaza w preparatach multiwitaminowych z mikroelementami: wpływa to na gorsze wchłanianie żelaza, co daje odwrotny efekt od zamierzonego. Często suplementacji żelaza towarzyszą bóle brzucha i zaparcia. Możesz złagodzić nieco działania uboczne, jeśli nie będziesz zażywać preparatu na pusty żołądek, lecz po posiłku.

Anemia w ciąży – co jeść?

Mimo stosowania zalecanej przez lekarza suplementacji ważne, by w diecie ciężarnej pojawiły się produkty bogate w żelazo:

• mięso, szczególnie czerwone
• ryby i owoce morza
• produkty pełnoziarniste: pieczywo, kasze gruboziarniste (jaglana, gryczana, pęczak), płatki owsiane
• szpinak i jarmuż
• owoce suszone (szczególnie suszone morele i figi)
• nasiona roślin strączkowych (soczewica, ciecierzyca, fasola, soja, groch)
• tofu
• nasiona i orzechy (szczególnie pestki dyni i sezam)
• żółtko jaja
• kakao

Żelazo ma zdecydowanie lepszą przyswajalność z produktów pochodzenia zwierzęcego (15-35%). Czynnikiem, który zwiększa wchłanianie żelaza ze źródeł roślinnych, jest witamina C, dlatego wraz z produktami bogatymi w żelazo dobrze zaplanować w diecie produkty będące jej źródłem:

czerwona papryka, natka pietruszki, jarmuż, kiwi, brokuły, truskawki, pomarańcze, grejpfruty. Najlepiej spożywać je w formie surowej i łącząc w jednym posiłku z produktami bogatymi w żelazo.

Autor: mgr inż. Marta Lutak - edukatorka żywieniowa programu "Zdrowo Jemy Zdrowo Rośniemy"

Źródła:

1. Agnieszka Falkowska, Lucyna Ostrowska, Niedokrwistość u kobiet ciężarnych, Nowa Medycyna 3/2010, 96-103
2. Natasza Siemienas, Leczenie żywieniowe przy niedoborze żelaza, Food forum nr 1 (7) 2015
3. dr Angelika Kargulewicz, Niedobory żelaza. Od zmęczenia do anemii, Food forum nr 3 (13) 2016
4. Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja IŻŻ, Warszawa 2012
5. Stanowisko Zespołu Ekspertów Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego na temat suplementacji kobiet ciężarnych i karmiących w zakresie witamin i mikroelementów, Ginekol Pol. 2010, 81, 144-148
6. Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, 2014