Dieta w ciąży - jakich produktów powinnaś unikać, gdy spodziewasz się dziecka?

Każdy organizm by prawidłowo funkcjonować potrzebuje różnorodnego i prawidłowo zbilansowanego pożywienia. Jest to szczególnie ważna kwestia w okresie ciąży, gdy zaczyna się 1000 pierwszych dni dziecka, czyli czas najintensywniejszego rozwoju jego wrażliwego organizmu. W związku z tym warto zwracać szczególną uwagę na to, co na talerzu ciężarnej nie powinno się znaleźć.

Produkty wykluczone z diety ciążowej ze względu na ryzyko zatrucia pokarmowego

Ze względu na ryzyko zatrucia się przez ciężarną Listerią monocytogenes, Toksoplasmą gondii, bądź Salmonellą w jej diecie nie powinny się znaleźć:

• niepasteryzowane mleko i przetwory mleczne (ser feta, brie, Camembert, oscypki) oraz jakiekolwiek potrawy przyrządzone z surowego mleka1
• hot - dogi, mielonki, wędliny, pasztety, pasty mięsne jeśli nie ma pewności, że zostały podgrzane do temperatury 73 st. C2
• wędzony łosoś, pstrąg, dorsz, tuńczyk, makrela3
• surowe jaja4
• surowe lub niedogotowane mięso jak tatar, szynka parmeńska5
• surowe kiełki6
• surowe owoce morza7
• wątróbka (ze względu nadmierną ilość witaminy A występującej w postaci retinolu, co może powodować szereg wad wrodzonych u płodu, takich jak wady twarzoczaszki, ośrodkowego układu nerwowego oraz serca)8

Produkty wykluczone z diety ciążowej ze względu na ryzyko zakażenie pasożytami

Surowa ryba nie jest zalecana w diecie ciężarnej ze względu na ryzyko zanieczyszczenia pasożytami, dlatego niewskazane są też wykonane z surowej ryby9:

• sushi
• sushimi
• ceviche10

Ryby wykluczone z ciążowej diety ze względu na zawartość rtęci

Zawarte w tłustych rybach wysokie stężenia kwasów tłuszczowych DHA, szczególnie ważnych dla rozwoju układu nerwowego są dużym argumentem za tym by pomimo zawartej w rybach rtęci nie ograniczać ich ilości w diecie, spożywać natomiast ryby mniejsze. Niewskazane są11:

• rekin
• makrela królewska
• miecznik
• duży tuńczyk, tuńczyk biały w ilości 170g tygodniowo12
• surowe lub mrożone owoce morza

Z ryb często spożywanych w Polsce najwięcej rtęci mają: ryba maślana, okoń, węgorz, płoć i dorsz, natomiast najmniej: śledź, mintaj, łosoś (głównie norweski)13.

Używki w ciążowej diecie

Kofeina w czasie ciąży budzi wątpliwości jednak badania wskazują, że umiarkowane jej spożycie nieprzekraczające ilości 300 mg na dobę14, co odpowiada 3 filiżankom kawy15 może być dozwolone, a nawet może mieć wpływ na ochronę przed wystąpieniem cukrzycy ciążowej.16

Okres ciąży to czas bezwzględnego zakazu spożywania17:

• alkoholu
• narkotyków
• palenia papierosów

Należy też unikać stresu i ciężkiej pracy fizycznej, nieprzestrzeganie tych zaleceń wiąże się z ryzykiem przedwczesnego porodu i niskiej masy urodzeniowej dziecka18. 

Umiar w słodzeniu

Cukier to składnik pożywienia, który nie powinien być nadużywany w żadnej diecie. W diecie kobiety ciężarnej, cukier nie powinien występować w nadmiarze ze względu na ryzyko zbyt dużych przyrostów masy ciała, co niesie ryzyko powikłań ciążowych19.

Słodzików również najlepiej nie stosować w ciąży (w ich skład wchodzą sztuczne substancje słodzące takie jak aspartam, które nie są dokładnie zbadane pod kątem szkodliwości dla płodu20, szczególnie spożycie sacharyny budzi pewne wątpliwości, ponieważ przechodzi ona przez łożysko21).

Zioła i suplementy

Wielu suplementów ziołowych nie badano pod kątem ich wpływu na ciążę i laktację, dlatego zasługują na szczególną uwagę i ostrożność w ich stosowaniu oraz zwrócenie uwagi na możliwość interakcji z lekami. W ciąży szczególnie należy uważać na22:

• olej lniany
• diabelski pazur
• schizandryna
• lukrecja
• papaina
• pluskawica groniasta
• aloes
• zielona herbata (zawiera kofeinę)
• sida cordifolia

Niewskazana żywność przetworzona

Ze względu na dużą ilość konserwantów, barwników, sztucznych aromatów nie zaleca się w ciąży23:

• koncentratów zup
• konserw
• głęboko mrożonych produktów mięsnych i warzywno – mięsnych
• kolorowych napojów gazowanych, które zawierają także dużo cukru, a niektóre

[1] Wendolowicz, A., Stefanska, E., Ostrowska, L., 2014. Żywienie kobiet w okresie ciąży. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 20, 3, 341-345

[2] Jean T. Cox, MS, RD, LN, Sharon T. Phelan, MD Część 1. Bezpieczne odżywianie w czasie ciąży: obiektywna ocena ryzyka, Ginekologia po dyplomie 1/2010 (12-18)

[3] Jean T. Cox, MS, RD, LN, Sharon T. Phelan, MD Część 1. Bezpieczne odżywianie w czasie ciąży: obiektywna ocena ryzyka, Ginekologia po dyplomie 1/2010 (12-18)

[4] Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014

[5] Wendolowicz, A., Stefanska, E., Ostrowska, L., 2014. Żywienie kobiet w okresie ciąży. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 20, 3, 341-345

[6] Jean T. Cox, MS, RD, LN, Sharon T. Phelan, MD Część 1. Bezpieczne odżywianie w czasie ciąży: obiektywna ocena ryzyka, Ginekologia po dyplomie 1/2010 (12-18)

[7] Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014

[8] Wendolowicz, A., Stefanska, E., Ostrowska, L., 2014. Żywienie kobiet w okresie ciąży. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 20, 3, 341-345

[9] Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014

[10] Jean T. Cox, MS, RD, LN, Sharon T. Phelan, MD Część 1. Bezpieczne odżywianie w czasie ciąży: obiektywna ocena ryzyka, Ginekologia po dyplomie 1/2010 (12-18)

[11] Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014

[12]Jean T. Cox, MS, RD, LN, Sharon T. Phelan, MD Część 2. Co mogę jeść, panie doktorze? Bezpieczne odżywianie w czasie ciąży, Ginekologia po dyplomie (49-58)

[13] Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014

[14] Wendolowicz, A., Stefanska, E., Ostrowska, L., 2014. Żywienie kobiet w okresie ciąży. Medycyna Ogólna i Nauki o Zdrowiu, 20, 3, 341-345

[15] Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014

[16] Lim SS, Noakes M, Norman RJ. Dietary effects on fertility treatment and pregnancy outcomes. Curr Opin Endocrinol Diabetes Obes. 2007;14(6):465-469.

[17] Charkiewicz W., i wsp., Ocena sposobu żywienia kobiet z poronieniem samoistnym. Probl Hig Epidemiol, 2011, 92.1: 94-98.

[18] Charkiewicz W., i wsp., Ocena sposobu żywienia kobiet z poronieniem samoistnym. Probl Hig Epidemiol, 2011, 92.1: 94-98.

[19] Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014

[20] Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2014

[21] Jean T. Cox, MS, RD, LN, Sharon T. Phelan, MD Część 2. Co mogę jeść, panie doktorze? Bezpieczne odżywianie w czasie ciąży, Ginekologia po dyplomie (49-58)

[22] Jean T. Cox, MS, RD, LN, Sharon T. Phelan, MD Część 2. Co mogę jeść, panie doktorze? Bezpieczne odżywianie w czasie ciąży, Ginekologia po dyplomie (49-58)

[23] Poradnik żywienia dla kobiet w ciąży, Instytut Matki i Dziecka, 2014

Skorzystaj z kalkulatora i sprawdź, ile wapnia jest w Twojej diecie! Wystarczy, że wybierzesz produkty, które spożywasz w ciągu jednego dnia.