Spis treści
Niedawno dowiedziałaś się, że zostaniesz mamą, i zastanawiasz się, ile powinnaś przytyć w kolejnych trymestrach ciąży? Ciąża to szczególny okres dla każdej przyszłej mamy. Rozwijające się dziecko sprawia, że ciało kobiety zmienia się. Są to naturalne procesy, które należy zaakceptować. Czy wiesz, że przyrosty masy Twojego ciała również wpływają na przebieg ciąży i zdrowie dziecka? Sprawdź, co mówią na ten temat specjaliści!
Masa ciała kobiety ciężarnej wzrasta wraz z rozwojem dziecka. Na przyrost masy ciała wpływają fizjologiczne i metaboliczne zmiany zachodzące w organizmie matki, m.in. powiększające się łożysko, wzrost masy płodu, objętości krwi czy płynu owodniowego.
Przyrost kilogramów w ciąży w dużej mierze zależy od masy ciała kobiety przed zapłodnieniem. Prawidłowa masa ciała przyszłej mamy ma istotny wpływ na właściwy przebieg ciąży oraz na urodzenie dziecka o optymalnej masie urodzeniowej.
Prawidłowa masa ciała w ciąży
Najczęściej do oceny masy ciała wykorzystuje się wskaźnik wagowo-wzrostowy Body Mass Index (BMI), który odzwierciedla głównie sposób odżywienia. Na podstawie BMI sprzed ciąży możesz oszacować, ile powinnaś przytyć w czasie ciąży.
BMI = masa ciała przed ciążą w kg / (wzrost w m)2
| Ile powinnaś przybrać na wadze w czasie ciąży pojedynczej? | ||
| Kiedy zaczynasz ciążę z… | …powinnaś przybrać | W II i III trymestrze ciąży jest to… |
| Niedowagą< 18,5 | 12,5–18 kg | 0,5 (0,5‒0,6) kg/tydz. |
| Prawidłową masą ciała18,5–24,9 | 11,5–16 kg | 0,5 (0,4‒0,5) kg/tydz. |
| Nadwagą25–29,9 | 7–11,5 kg | 0,3 (0,2‒0,3) kg/tydz. |
| Otyłością≥ 30 | 5–9 kg | 0,2 (0,2‒0,3) kg/tydz. |
Orientacyjny przyrost masy ciała w ciąży bliźniaczej: 16 ‒ 20,5 kg
Masa ciała przyszłej mamy powinna być pod stałą kontrolą lekarza prowadzącego ciążę. Nie są wskazane zbyt duże wahania. Przy prawidłowej masie ciała przed ciążą optymalny przyrost w ciąży powinien wynosić 10–14 kg. Wtedy noworodek może osiągnąć właściwą masę urodzeniową ciała wynoszącą około 3,1–3,6 kg.
| Na przyrost masy ciała pod koniec ciąży składa się… | |
| ok. 3,5 kg | masa ciała dziecka |
| ok. 1–1,5 kg | macica |
| ok. 1‒2 kg | piersi |
| ok. 1‒1,5 kg | płyn owodniowy |
| ok. 0,5‒1 kg | łożysko |
| ok. 1,5‒2 kg | krew i dodatkowe płyny |
| ok. 2–4 kg | dodatkowa tkanka tłuszczowa |
W I trymestrze ciąży kobieta może przytyć od 0,5 kg do 2 kg. Zdarza się, że niektóre kobiety na tym etapie ciąży, zamiast przytyć, chudną. Jest to najczęściej spowodowane częstymi mdłościami i wymiotami. Spadek masy ciała nie powinien być jednak większy niż 2 kg. W II i III trymestrze masa ciała powinna przyrastać szybciej, około 0,5 kg na tydzień.
Czym grozi nadwaga w ciąży?
Nadmierny przyrost masy ciała u przyszłej mamy niesie z sobą konsekwencje zarówno dla niej, jak i dla samego dziecka. U przyszłej mamy mogą pojawić się takie dolegliwości, jak: bóle kręgosłupa, obrzęki nóg, żylaki, hemoroidy. Nadmiar kilogramów zwiększa ryzyko pojawienia się różnych powikłań ciążowych, m.in.:
- cukrzycy ciążowej,
- nadciśnienia tętniczego,
- makrosomii noworodka (masa urodzeniowa większa niż 4 kg),
- przedwczesnego porodu,
- porodu z zastosowaniem cięcia cesarskiego.
Jeśli mama nie zrzuci po ciąży nadprogramowych kilogramów, u niej również może pojawić się długoterminowa otyłość, a w późniejszym czasie cukrzyca i zmiany miażdżycowe.
Czym grozi niedowaga w ciąży?
Niedowaga w ciąży jest równie groźna jak nadwaga. Zbyt niski przyrost masy ciała w ciąży wpływa bezpośrednio na ryzyko przedwczesnego porodu i niską masę urodzeniową noworodka (≥ 2,5 kg). Ma to realny wpływ na zachorowalność i umieralność okołoporodową. Częściej u dzieci występują zaburzenia oddychania, niedokrwistość. Niska masa urodzeniowa stanowi również czynnik ryzyka chorób w późniejszym wieku dziecka, takich jak cukrzyca, nadciśnienie, choroby układu krążenia.
Kobieta w ciąży nie powinny się odchudzać. Stosowanie diet o obniżonej kaloryczności w tym okresie zwiększa ryzyko niedożywienia płodu i powstawania wad rozwojowych, np. układu nerwowego.
Piśmiennictwo:
- Institute of Medicine and National Research Council, 2009. Weight Gain During Pregnancy. Reexamining the Guidelines, National Research Council.
- Jarosz M. 2010. Praktyczny podręcznik dietetyki. Instytut Żywności i Żywienia.
- Świątkowska D. 2012, Poradnik żywienia kobiet w ciąży. Instytut Matki i Dziecka Klinika Położnictwa i Ginekologii.
