Spis treści
Integracja sensoryczna – co to jest? Integracja sensoryczna (SI) to inaczej zdolność do rozumienia i porządkowania bodźców i informacji dostarczanych z otoczenia i z własnego ciała poprzez zmysły1Biel, L. and Gołąb, J.: “Integracja sensoryczna”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015, s.19.. Umiejętność ta pozwala dziecku zrozumieć, jak funkcjonuje otaczający je świat i nadaje sens nieustannie docierającym zewsząd bodźcom2Biel, L. and Gołąb, J.: “Integracja sensoryczna”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015, s. 61-62.
Jeżeli proces integracji sensorycznej u dziecka jest zaburzony, mogą pojawić się problemy z nauką, zachowaniem, koncentracją, czy koordynacją3P. G. Emmos, L. M. Anderson: „Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej…”, K. E. LIBER, Warszawa 2007, s. 37, dlatego jeżeli zaniepokoją nas jakieś zachowania dziecka, warto udać się do specjalisty, który doradzi, jak ćwiczyć z dzieckiem w domu, bądź zaproponuje terapię.
Zaburzenia integracji sensorycznej – dostrzeż objawy
Poniżej znajduje się kilka sygnałów, które mogą świadczyć o potencjalnych zaburzeniach sensorycznych dziecka.
OBJAWY
ZACHOWANIE DZIECKA
- Unika fizycznej bliskości i dotyku.
- Lubi nosić tylko specyficzne rodzaje ubrań, przeszkadzają mu metki.
- Nie lubi brudzić się klejem i farbami.
- Nie lubi obcinać paznokci, czesać się i myć zębów.
- W głośnych miejscach staje się marudne, czy poddenerwowane.
- Źle reaguje na głośne dźwięki, np. muzyki, odkurzacza.
Nadwrażliwość na bodźce
Zbyt mała wrażliwość bodźce
- Nie zauważa zadrapań, czy siniaków spowodowanych upadkiem
- Kolorując, bardzo mocno dociska kredkę
- Poszukuje głośnych dźwięków
- Lubi być mocno przytulane, lub samo mocno przytula.
Problemy z równowagą
- Ma słabą równowagę, często upada lub się potyka
- Idąc po pokoju obija się o meble
- Ma kłopoty ze swobodnym poruszaniem się
Agresja
- Łatwo wpada we frustrację, reaguje agresją na przytłoczenie odbieranymi bodźcami
Ruchliwość
- Jest w ciągłym ruchu i wszędzie go pełno
- Cały czas trzyma coś w rączkach i tym porusza
- Trudno mu się skoncentrować, łatwo się rozprasza.
Opóźnienie w rozwoju zdolności ruchowych
- Ma problemy z samodzielnym zapinaniem guzików, sznurowaniem butów
- Ma trudność uczeniu się nowych umiejętności ruchowych (łapanie piłki, jazda na rowerze)
- Niepoprawnie trzyma ołówek, sztućce czy nożyczki
- Niepewnie wchodzi lub schodzi po schodach
- Ma kłopoty z wycinaniem, rysowaniem po śladzie
Wybredność w jedzeniu
- Unika nowych smaków [SA1]
- Jest wybredne pod względem konsystencji spożywanych pokarmów
- Ma tendencję do wypychania sobie ust jedzeniem
źródło: opracowanie własne na podstawie4P. G. Emmos, L. M. Anderson: „Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej…”, K. E. LIBER, Warszawa 2007, s. 37-735Biel, L. and Gołąb, J.: “Integracja sensoryczna”, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2015, s. 62-102
Terapia SI – co to takiego?
Metoda integracji sensorycznej to jedna z metod, która wykorzystywana jest w pracy z dziećmi, u których zaobserwować można m.in. trudności w zakresie umiejętności ruchowych, umiejętności szkolnych, nadpobudliwość psychoruchową, nadwrażliwość sensoryczną czy problemy z koncentracją6Sensorykids.ie. (2015). Dla kogo terapia SI – Sensory Kids/. Terapia SI najczęściej przebiega w formie zabawy. Poprzez huśtanie się w hamakach, balansowanie, zabawy z piłką układ nerwowy i mózg dziecka uczy się właściwego reagowania na bodźce zewnętrzne i integracji wrażeń płynących z różnych zmysłów. Jeżeli terapia prowadzona jest przez certyfikowanego terapeutę i opiera się na rzetelnej diagnozie, po kilku miesiącach powinny być widoczne pozytywne efekty – poprawie ulega sprawność fizyczna dziecka, jego funkcjonowanie emocjonalne, a także koncentracja, funkcje wzrokowe i słuchowe7Sensorykids.ie. (2015). Skuteczność terapii SI – Sensory Kids.
Ćwiczenia stymulujące integrację sensoryczną
Systematyczne wykonywanie ćwiczeń w domu oraz właściwa zabawa to istotny aspekt wspierania rozwoju integracji sensorycznej dziecka8Pstis.pl. (2019). PSTIS Polskie Stowarzyszenie Terapeutów Integracji Sensorycznej, http://pstis.pl/pl/html/index.php?v2=block&str=podstrona_terapia , który można wprowadzić już od pierwszych miesięcy życia. Jak skutecznie wspierać rozwój dziecka w domu? Oto kilka pomysłów na zabawy i ćwiczenia sensoryczne.
Naleśnik
Rozłóż koc na podłodze, dziecko ułóż na brzegu. Turlaj je w kierunku drugiego brzegu, ciasno zawijając w koc, mówiąc, że zawijasz naleśnika. Następnie, jeżeli dziecko jest zadowolone, udawaj że kroisz, posypujesz cynamonem lub zjadasz naleśnika, delikatnie masując zawinięte dziecko rękami. Zadaniem dziecka jest samodzielne rozwinięcie się9B. Sher: „Gry i zabawy we wczesnej interwencji…”, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2014.
Skarby w ryżu
Napełnij pojemnik ryżem lub kaszą i ukryj w nim różne przedmioty. Zadaniem dziecka jest wyciągnięcie zabawek z pudełka10B. Sher: „Gry i zabawy we wczesnej interwencji…”, HARMONIA UNIVERSALIS, Gdańsk 2014.
Zabawa w wannie
Używajcie podczas kąpieli różnych gąbek, ręczników i szczotek. Zachęcaj dziecko do używania mydeł o różnych zapachach, kształtach i konsystencji11P. G. Emmos, L. M. Anderson: „Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej…”, K. E. LIBER, Warszawa 2007, s. 195.
Malowanie palcami
Za pomocą przeznaczonych do tego farb, stwórzcie z dzieckiem obrazek malując palcami. Do farb można dosypać, np. ryż, piasek lub ziarna, aby uzyskać różnice w strukturze. Dodatkowo, można pomalować dłoń dziecka i odciskać ją na papierze12P. G. Emmos, L. M. Anderson: „Dzieci z zaburzeniami integracji sensorycznej…”, K. E. LIBER, Warszawa 2007, s. 195.
Masy sensoryczne
Zabawy ciastoliną, piankoliną, czy piaskiem kinetycznym, które wymagają ugniatania i dotykania różnych faktur to bardzo dobre ćwiczenia rozwijające motorykę małą i dostarczające wielu doznań. Warto poszukać w Internecie przepisów na domowej roboty masy plastyczne13Moje Dzieci Kreatywnie. (2018). Masy plastyczne dla dzieci DIY – Moje Dzieci Kreatywnie, https://mojedziecikreatywnie.pl/2018/02/masy-plastyczne-dla-dzieci-diy/.
