Spis treści
Niechęć dzieci do jedzenia czy picia tego co dla nich zdrowe, jest zmorą prawie każdego rodzica. Jak zachęcić dziecko do picia wody? Jak sprawić, aby dziecko chętnie sięgało po wodę i zmieniło na lepsze swoje nawyki w tym obszarze? Jak przekonać je do picia wody, gdy już zasmakowało w tym co słodkie?
Kształtowanie nawyków się opłaca!
Zbudowanie nawyku lub ich zmiana nie jest zadaniem łatwym. Potrzeba czasu i cierpliwości, aby krok po kroku zmienić przyzwyczajenia. Warto jednak włożyć w to wysiłek, gdyż nawyki żywieniowe ukształtowane we wczesnym dzieciństwie mają dużą szansę przetrwania do dorosłego życia1Mika M., Matuszczyk P., Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych u niemowląt i małych dzieci, Standardy Medyczne Pediatria, 2017, T. 14, 733-738. Dlatego dobrze jest poznać kilka sprawdzonych rad, które pomogą Ci zmienić przyzwyczajenia dziecka na lepsze!
Złote zasady:
1. Woda dla niemowlaka – Zacznij jak najwcześniej
Budowanie nawyku picia wody przez dziecko należy rozpocząć już w okresie podawania żywności uzupełniającej. To najprostszy i najbardziej efektywny sposób zapoznanie dziecka z naturalnym smakiem wody. 1000 pierwszych dni życia to kluczowy moment kształtowania się nawyków żywieniowych, a przyzwyczajanie dziecka już w 1. r.ż. do picia wody ma znaczenie w profilaktyce otyłości2Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338..
2. Wprowadzaj zmiany stopniowo i powoli
Dziecka nie wolno zmuszać do jedzenia czy picia. Należy szanować jego indywidualność, ale ustalać jasne i zrozumiałe zasady, których trzeba konsekwentnie przestrzegać. Przede wszystkim warto dawać przykład swoim, inaczej nie uda się osiągnąć oczekiwanych rezultatów. Najlepszym rozwiązaniem jest stopniowe, wielokrotne oswajanie dziecka z nowym smakiem oraz cierpliwe i konsekwentne zachęcanie go do spróbowania symbolicznej łyżeczki3Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013..
3. Podawaj wodę w pierwszej kolejności
Często kluczem do sukcesu w kształtowaniu pozytywnego nastawienia dziecka do picia wody jest podanie mu jej w odpowiednim momencie. Dziecko z pewnością chętniej napije się wody
po intensywnej zabawie i szaleństwie, po wizycie na basenie, kąpieli oraz gdy jest mu ciepło. Nawet jeśli nie będzie to jego ulubiony napój może skusi się chociaż na kilka łyków, zwłaszcza jeśli nie będzie innej alternatywy. A to już dobry początek!
4. Zadbaj o atrakcyjną oprawę
Już około 6. m.ż. należy rozpocząć naukę picia z otwartego kubka4Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.! Dzieci po 1 roku życia nie powinny już pić napojów z butelki ze smoczkiem, dla wspomagania prawidłowego rozwoju aparatu mowy zaleca się podawanie płynów z kubka lub szklanki, picie przez słomkę oraz z butelki. Jak zachęcić dziecko do picia wody? 5Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.. Dzieci uwielbiają kubki i słomki w różnych kształtach i kolorach. Ich wybór jest ogromny, a dzięki takim gadżetom woda z pewnością będzie wspaniale smakować! Także producenci wody pomagają w tym zakresie rodzicom oferując chociażby butelki, na których etykietach znajdują się zabawne postacie lub bohaterowie bajek i filmów dla dzieci. Woda z takiej butelki smakuje z pewnością znacznie lepiej!
5. Dawaj dobry przykład!
Chcąc wyrobić w dzieciach dobre nawyki, warto zacząć od siebie. Nic skuteczniej nie przekona dziecka, jak dobry przykład idący z góry6Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.. Sięgaj po wodę jak najczęściej, mów dziecku o swoim pragnieniu i miłym poczuciu ugaszenia go po wypiciu wody.Przykład rodzicielski ma wielką siłę7Mika M., Matuszczyk P., Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych u niemowląt i małych dzieci, Standardy Medyczne Pediatria, 2017, T. 14, 733-738.
6. Zmniejszaj preferencję smaku słodkiego
Gdy Twoje dziecko pije tylko to, co słodkie, w pierwszym kroku zacznij od rozcieńczania soków i napojów wodą. Trzeba uzbroić się w cierpliwość i być konsekwentnym, ale taka metoda może naprawdę przynieść rezultaty. Jeśli dziecko lubi słodką herbatkę, powoli zmniejszaj ilość dotychczas dodawanego cukru. Zwróć uwagę, że jedna butelka ulubionego przez dzieci popularnego napoju owocowego, może zawierać aż 20 łyżeczek cukru (5g cukru to jedna łyżeczka). Warto zmniejszyć tę ilość wypijanego cukru poprzez dodanie do napoju naturalnej wody lub znalezienie mniej słodkiego odpowiednika na sklepowej półce. Docelowo jedynym sposobem gaszenia pragnienia powinna być czysta woda dobrej jakości.
7. Organizuj degustacje
Woda dla niemowlaka może być bardziej atrakcyjna. Dodaj do wody plastry cytryny czy pomarańczy, listki mięty lub ogórek i pozwól dziecku wybierać. Zróbcie wspólnie kolorowe kostki lodu (z dodatkiem owoców lub w wersji ekstra: jadalnych kwiatów!) i pozwól dziecku dodać je do czystej wody. Jest duża szansa, że dziecko samo uzna, że woda jest po prostu najlepsza… a zabawy przy tym co niemiara.
8. Baw się z dzieckiem
Zachęć malucha do picia wody poprzez zabawy, które nie tylko sprawią mu radość i poszerzą jego wiedzę, ale także pozwolą spojrzeć na wodę z innej perspektywy. Eksperymentowanie z przedmiotami w wodzie (co pływa, co tonie), zabawa ze stanami skupienia czy wspólne podlewanie kwiatków to tylko niektóre z pomysłów. Odwołaj się do odrobiny magii, czyli tego, co dzieci uwielbiają. Niech woda staje się magicznym eliksirem, niech jej wypicie powoduje różne ciekawe efekty w zależności od koloru kubeczka, z którego ją pije. Może to być eliksir siły, eliksir śmiechu albo eliksir snu! Uruchom swoją kreatywność i wymyślaj różne zabawy związane z piciem wody! Twoje możliwości są niemal nieograniczone, wystarczy wyobraźnia.
9. Rozmawiaj z dzieckiem o roli wody
Pokaż dziecku, że chociaż woda nie jest słodka ani kolorowa, to jednak jest ciekawa – ma wiele zastosowań i daje wiele możliwości. Opowiedz, jakie znaczenie ma dla organizmu człowieka oraz jak ważna jest w świecie przyrody.
Wytłumacz jak ważne jest picie wody przez dziecko.
10. Ucz o skutkach różnych wyborów
Zamiast po prostu zabraniać dziecku wypicia słodkiego napoju, próbuj tłumaczyć dlaczego ten produkt nie jest najlepszym wyborem i przedstawiać możliwe konsekwencje ich spożywania w nadmiarze. Dobrze oddziaływać przy tym na wyobraźnię. Być może zwizualizowanie ilości cukru zawartego w konkretnym napoju przekona dziecko, że warto wybrać coś innego. Nawet jeśli nie będzie to od razu woda, ale napój z mniejszą zawartością cukru, będzie to krok w dobrą stronę. Starsze dzieci warto uczyć czytać etykiety.
11. Wprowadź rytuały związane z wodą
Dla dzieci rytuały mają duże znaczenie. Dają im nie tylko poczucie bezpieczeństwa, ale również pomagają kształtować nawyki. Czasami największą frajdą i zachętą może być możliwość samodzielnego nalania sobie wody. Starszakowi możesz pozwolić na nalewanie wody dla całej rodziny np. przed posiłkami. Dziecko poczuje się bardzo wyróżnione i chętnie będzie wykonywało swoje zadanie.
12. Stwórz wodny kącik
Ustal w domu specjalne miejsce, gdzie zawsze dla dziecka dostępna będzie woda oraz szklanki, kubeczek czy butelka napełniona wodą. Może też w Waszej kuchni powinna zawisnąć tabela wyników w rodzinnym konkursie picia wody, w którym zwycięzca otrzymuje zachęcającą nagrodę?
13. Pozwól dziecku współdecydować o zakupie wody
Dzieci czują się bardzo ważne i wyróżnione, gdy mogą same znaleźć w sklepie wodę, jaką zwykle kupujecie i zanieść ją do kasy, zapłacić, odebrać resztę, podziękować i pożegnać się ze sprzedawcą. W ten sposób przy okazji zachęcenia dziecka do pica wody, wzmocnisz również jego umiejętności społeczne i poczucie własnej wartości.
14. Pytaj dziecko czy jest spragnione
Rozmawiaj z dzieckiem o tym, czy chce mu się pić. Ważne jednak, by dzieci miały zawsze dostęp do picia – kubki, szklaneczki i butelka z wodą powinny być zawsze w zasięgu wzroku dziecka, tak by mogło ono wskazać, że chce pić8Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013.. Możesz również wprowadzić „skalę pragnienia” i pytać na ile punktów dziecku chce się pić (przykładowo, w skali trzy-punktowej, gdzie 1 – oznacza bardzo małe pragnienie, 2 – średnie pragnienie, a 3 – duże pragnienie). W ten sposób ułatwisz też dziecku kontakt z jego własnymi potrzebami.
15. Wykorzystaj nowoczesne technologie
Gdy dziecko korzysta już z urządzeń takich jak tablet czy telefon (uwaga, dopiero w odpowiednim momencie: zgodnie z zaleceniami przez pierwsze 2,5 roku życia dzieci powinny unikać jakichkolwiek multimediów ekranowych9American Academy of Pediatrics Council on Communications, Media and Young Minds. Pediatrics, 2016, 138.5.), warto zainstalować na nich edukacyjną aplikację mobilną. Istnieje ich wiele, niektóre uczą o roli wody i bawią jednocześnie, inne potrafią monitorować spożycie wody i zdobywać punkty za wypitą odpowiednią ilość, jeszcze inne pozwalają „podlewać” wirtualny kwiatek, który rośnie i rozwija się. Kreatywne podejście z pewnością się opłaci!
Woda to najlepszy sposób na zaspokojenie pragnienia, a 1000 pierwszych dni życia to kluczowy czas dla kształtowania prawidłowych nawyków żywieniowych! Przyzwyczajanie dziecka już w 1. r.ż. do picia wody ma ogromne znaczenie w profilaktyce otyłości10Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA, 2014, T. 11, 321-338 i jest inwestycją na przyszłość.
