Bobas lubi wybór czyli metoda BLW

Przy rozmowach o rozszerzaniu diety lub w mediach społecznościowych zajmujących się tematyką niemowlęcą coraz częściej pada tajemniczy skrót: BLW. Co on dokładnie oznacza? Czy kryjąca się za nim metoda rzeczywiście posiada tyle zalet? Czy jest odpowiednia dla każdego dziecka? Odpowiedź znajdziecie w tym artykule.

Czym jest metoda BLW

BLW czyli z angielskiego „Baby-Led Weaning” to alternatywna metoda rozszerzania diety niemowląt1. W polskim tłumaczeniu meto­da BLW to sposób karmienia niemowlęcia sterowa­ny przez dziecko2, potocznie używa się określenia „bobas lubi wybór”. Po raz pierwszy opisano ją w latach 90. XX wieku, w Europie powszechnie stosowana jest w Wielkiej Brytanii3, w ostatnim czasie widocznie zyskuje na popularności w Polsce, zwłaszcza w mediach społecznościowych.

Jakie są główne zasady i założenia tej metody

Metoda BLW z zasady opiera się na ominięciu etapu karmienia łyżeczką przez opiekunów i podawania po­karmów o konsystencji papki (zupek, musów, prze­cierów, purée)4. Niemowlę samodzielnie poznaje nowe pokarmy, początkowo pozwala się mu jeść palcami, a potem stopniowo przyzwyczaja do używania sztućców2. Oczywiście w tym czasie dziecko jest nadal karmione piersią lub produktem zastępującym mleko kobiece, mleko stanowi podstawę żywienia dziecka w pierwszym roku życia5. 

Od kiedy stosować metodę BLW

Zgodnie z zaleceniami ekspertów rozszerzanie diety należy rozpocząć nie wcześniej niż po ukończeniu przez dziecko  w 17. tygodniu życia i nie później niż w 26. Tygodniu. Ten szeroki przedział czasu bierze pod uwagę dostosowanie rozszerzania diety do umiejętności jedzenia przez dziecko i umożliwia wyłączne karmienie piersią przez pół roku6. Dzieci nabywają wtedy umiejętność siedzenia z podparciem, osiągają dojrzałość nerwowo-mięśniową pozwalającą na kontrolowanie ruchów głowy i szyi oraz na jedzenie z łyżeczki2.Także zgodnie z metodą BLW wprowadza się pokarmy niemowlę­ciu, które potrafi samodzielnie siedzieć (najczęściej ok. 6-7. m.ż.)2. Jeśli dziecko jeszcze samodzielnie i pewni nie siedzi- eksperci nie zalecają eksperymentowania z metodą BLW7. 

Jak zacząć stosować BLW

Zgodnie z zasadami metody BLW niemowlę otrzymuje produkty w takiej postaci, aby mogło je łatwo chwycić rączką np. krążki pokrojonej marchewki, kawałki banana, różyczki brokułów, łyżka kleistej kaszy2. Metoda BLW zakłada, że poprzez samodzielny wybór produktów zachęca dziecko do szerszego zaakceptowania wielu z nich, ponadto dzięki temu dziecko kieruje się wewnętrznymi sygnałami głodu i sytości3. Takie są założenia a co na ten temat mówią wyniki badań? 

Czy dziecku nie grozi zadławienie

Wielu opiekunów i pracowników opieki zdrowotnej wyraża obawy związane z zachłyśnięciem przy stosowaniu metody BLW3. Nic dziwnego- krztuszenie to jeden z  najczęstszych problemów sygnalizowanych przez rodziców w okresie wprowadzania nowego sposobu karmienia8, a przy pominięciu etapu gładkiej konsystencji i od razu zaczynania od cząstek i kawałków ryzyko wydaje się jeszcze wyższe. W kwestii ryzyka zachłyśnięcia nie ma jednak zwiększonych powodów do obaw: badania nie wykazały różnic w ilości zadławień pomiędzy dziećmi karmionymi w sposób tradycyjny w porównaniu do tych u których zastosowano metodę BLW9. Nie ulega jednak wątpliwości, że wiedza jak zminimalizować ryzyko zadławień jest dla rodzica niezbędna, bez względu na wybór metody3. Warto w tym celu skonsultować się z pediatrą.

Jakie są główne zalety BLW

Według autorów me­tody BLW niemowlę w ciągu kilku miesięcy powinno się nauczyć samodzielnego spożywania posiłków10, co dla rodziców jest ogromną korzyścią i ułatwieniem. Dodatkowo doniesienia wskazują, że BLW pozytywnie wpływa na samoregulację mechanizmów apetytu i sytości11, bardzo istotny element zapobiegania nadmiernej masie ciała. W związku z tym przypuszczano, że ta metoda może mieć wpływ na mniejsze ryzyko wystąpienia otyłości w przyszłości, jednak najnowsze badania nie potwierdziły tej zależności1213. Zauważono natomiast, że dzieci z grupy u której stosowano BLW zjadały posiłki bez grymaszenia14. Zaleta BLW dotyczy głównie uczenia dziecka dotykania pokarmów, zdarza się bowiem, że dorośli zapominają o tym, że dziecko nie włoży do jamy ustnej czegoś, czego najpierw nie dotknie i nie zbada ręką8. Nie bójmy się zatem sytuacji, gdy dziecko będzie się brudzić i próbować nowości wszystkimi zmysłami. Poznawanie i odkrywanie pokarmów należy do bardzo ważnych elementów budowania wiedzy o otaczającym świecie i powinno stanowić ważny element prawidłowego rozszerzania diety.

Jakie są wady BLW

Zagrożenia związane ze stosowaniem tej metody do­tyczą między innymi podawania niemowlętom wła­snych posiłków, któ­re nie są odpowiednie dla dzieci w tej grupie wieko­wej15, a także ryzyka niedoboru żelaza i możliwości pokrycia zapotrzebowania kalorycznego2. W istocie, badania jasno wykazały, że niemowlęta, u których zastosowano metodę BLW częściej jadały tzw. posiłki z rodzinnego stołu, co z kolei może się wiązać z ryzykiem spożycia niezdrowych potraw, a w konsekwencji negatywnie wpłynąć na kształtowanie nawyków żywieniowych16. Dzieci w 1000 pierwszych dni, czyli także na etapie rozszerzania diety, mają nadal wrażliwy i rozwijający się organizm i nie są gotowe na „dorosłą” żywność. Niemowlę ma bardzo wrażliwy organizm na wpływ zanieczyszczeń żywności.17. Dlatego zgodnie z zaleceniami ekspertów, przy wyborze żywności dla niemowlęcia w pierwszych latach życia, warto korzystać z asortymentu produktów wytwarzanych dla tej grupy konsumentów, czyli z oznaczeniem wieku na opakowaniu18. Ich skład i jakość są regulowane prawnie19, a stawiane im wymagania są bardziej restrykcyjne niż dla żywności ogólnego spożycia20. Wybierając produkty z tej grupy rodzice mają pewność, że są one dostosowane do potrzeb żywieniowych ich dzieci, w przypadku żywności ogólnego spożycia, stosowanej w metodzie BLW, tej pewności nie ma. Zagrożenie związane z metodą BLW to także ryzyko źle zbilansowanego jadłospisu, który dostarcza nieodpowiednią podaż energii oraz ryzyko niedoboru żelaza18,składnika niezbędnego dla prawidłowego rozwoju mózgu dziecka21. W istocie, w porównaniu z dziecmi karmionymi łyżeczką, u dzieci z wprowadzoną metodą BLW zaobserwowano większe spożycie nasyconych kwasów tłuszczowych, a mniejsze cynku, witaminy B12 oraz żelaza22. Nie wolno przecież zapominać, że własciwe żywienie w okresie niemowlęcym, czyli dostarczenie odpowiedniej ilości energii i składników odzywczych, zmniejsza ryzyko wielu chorób w przyszłośc16!

Czy BLW jest dobre dla Twojego malucha?

Warto sobie uzmysłowić, że nie każde dziecko jest w stanie opanować pełen zakres umiejętności jedzenia przy pominięciu etapu karmienia łyżeczką23. Pod tym względem niemowlęta i małe dzieci mogą bardzo się różnić, a nabywanie określonych umiejętności jest sprawą indywidualną. Z badań wynika, że średnio maluchy potrafią używać palców dłoni do zagarniania jedzenia w wieku prawie 9 miesięcy a gryźć i połykać twarde pokarmy bez zadławienia w wieku około roku24. Badania przeprowadzone na grupie kilkuset dzieci pokazały, że ponad jedna trzecia niemowląt, pomimo wprowadzenia metody BLW w 6. m.ż., w 8. m.ż. nadal nie było w stanie sięgać i zagarniać dłonią jedzenia25. Można zatem przypuszczać, że nie każde niemowlę ma predyspozycje do pomijania etapu kaszek i miksowanych posiłków − należy postępować z dzieckiem mniej radykalnie, dostosowując sposób karmienia do jego kompetencji26 .

Obiektywnie o BLW

Wciąż nie wiemy, czy metoda BLW jest całkowicie bezpieczna i jakie są jej ewentualne odległe następstwa dla zdrowia dziecka 18. Wiele założeń tej metody jest jednak bardzo słusznych i warto je wprowadzić w życie! Przykładowo, nie ulega wątpliwości, że należy zachęcać dziecko do samodzielnego jedzenia27. Dodatkowo, by pozytywnie wpłynąć na mechanizm samoregulacji apetytu u dziecka warto obserwować sygnały głodu i sytości u dziecka. Optymalnym stylem karmienia jest styl responsywny, w którym rodzic decyduje, gdzie, kiedy i co dziecko będzie jadło, natomiast dziecko decyduje, czy zje zaproponowany mu posiłek i w jakich ilościach27. Warto też pamiętać, że pozwalać maluchom na zapoznawanie się z jedzeniem,na dotykanie, brudzenie i zabawę posiłkiem! To również niepodważalnie, że fundamentalnym elementem prawidłowej diety jest różnorodność. Proponuj zatem kilka produktów do jedzenia – bobas przecież lubi wybór.