Spis treści
Młode mamy na początku przygody z macierzyństwem często spotykają się ze sprzecznymi informacjami dotyczącymi dziecięcej diety i sposobów karmienia. My chcemy obalić kilka najpopularniejszych mitów, opierając odpowiedzi na aktualnych zaleceniach polskich ekspertów.
Mit 1: Rozszerzanie diety niemowlaka wiążą się z zakończeniem karmienia piersią
Wręcz przeciwnie! W pierwszym półroczu życia niemowlęcia mleko mamy jest jego jedynym i wystarczającym pożywieniem. Dopiero w drugim półroczu życia, kiedy zaczynamy rozszerzanie diety maluch ma możliwość oswajania się z nowymi produktami i smakami. Są to jednak niewielkie ilości jedzenia np. 1-2 łyżeczki, którymi dziecko nie najada się, tylko smakuje. Dlatego eksperci zalecają, aby kontynuować karmienie piersią podczas wprowadzania nowych pokarmów uzupełniających do diety dziecka. Mleko dla malucha jest podstawowym pokarmem do 1. roku życia (patrz tabela). Posiłki bezmleczne powinny stopniowo zastępować mleko matki. Karmienie piersią powinno być kontynuowane do co najmniej 1-2 roku życia. 1Autor: mgr inż. Marta Wójtowicz – edukatorka żywieniowa programu „Zdrowo Jemy Zdrowo Rośniemy” [1] Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A. i inni, 2014. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 3, 321-338., 2Autor: mgr inż. Marta Wójtowicz – edukatorka żywieniowa programu „Zdrowo Jemy Zdrowo Rośniemy” [1] Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A. i inni, 2014. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 3, 321-338.
Jak długo karmić piersią?3WHO, 2002. Global Strategy for infant and young child feeding. Annex 2. [W:] Infant and young child nutrition. Geneva: 55 WHA, Report by the Secretariat.
| Wiek | Procent zapotrzebowania energetycznego pochodzącego z mleka |
| 0 – 6 miesięcy | 100 % |
| 7 – 8 miesięcy | 70 % |
| 9 – 11 miesięcy | 55 % |
| 12 – 23 miesięcy | 40 % |
Mit 2: Jako pierwsze wprowadzamy do diety dziecka owoce
Rozszerzanie diety niemowlaka zaczynamy od wprowadzania warzyw . Są one mniej słodkie w smaku od owoców, przez co trudniej akceptowane przez niemowlę. Dlatego zanim maluch pozna słodkie owoce czy kaszki powinien spróbować wytrawnych brokułów, marchewki czy ziemniaków. Z badań wynika, że niemowlęta, w przypadku których podczas rozszerzania diety stosowano taką kolejność, w przyszłości jadły warzywa chętniej – w przeciwieństwie do dzieci, które swoją przygodę z nowymi smakami zaczęły od owoców. 4Autor: mgr inż. Marta Wójtowicz – edukatorka żywieniowa programu „Zdrowo Jemy Zdrowo Rośniemy” [1] Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A. i inni, 2014. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 3, 321-338. Ważne jest, aby nie wprowadzać kilku nowych produktów równocześnie. Stopniowe rozszerzanie diety dziecka pozwala na obserwację jego reakcji organizmu na określone pokarmy i wykluczenie ewentualnych produktów uczulających.5Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A. i inni, 2014. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 3, 321-338., 6Autor: mgr inż. Marta Wójtowicz – edukatorka żywieniowa programu „Zdrowo Jemy Zdrowo Rośniemy” [1] Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A. i inni, 2014. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 3, 321-338., 7Autor: mgr inż. Marta Wójtowicz – edukatorka żywieniowa programu „Zdrowo Jemy Zdrowo Rośniemy” [1] Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A. i inni, 2014. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 3, 321-338.
Mit 3: Należy unikać wprowadzania glutenu i alergenów w pierwszym roku życia
To jeden z powszechniejszych mitów. Zgodnie ze schematem żywienia niemowląt optymalnym czasem wprowadzenia glutenu jest okres między 5. a 12. miesiącem życia dziecka .8Szajewska, H. i inni, 2016. Gluten introduction and the risk of coeliac disease: a position paper by the European Society for Pediatric Gastroenterology, Hepatology, and Nutrition. Journal of pediatric gastroenterology and nutrition, 62, 3, 507-513., 9Autor: mgr inż. Marta Wójtowicz – edukatorka żywieniowa programu „Zdrowo Jemy Zdrowo Rośniemy” [1] Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A. i inni, 2014. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 3, 321-338. Nie ma podstaw naukowych do opóźniania jego wprowadzenia. Nie wpłynie to na pewno na zmniejszenie ryzyka celiakii czy alergii pokarmowej.10Krogulska A. i inni, 2017. Wprowadzanie pokarmów uzupełniających a ryzyko rozwoju alergii. Pediatria Polska, 92, 3, 309-315, 11Autor: mgr inż. Marta Wójtowicz – edukatorka żywieniowa programu „Zdrowo Jemy Zdrowo Rośniemy” [1] Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A. i inni, 2014. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 3, 321-338. Należy jednak pamiętać, aby po wprowadzeniu do diety dziecka glutenu zawsze uważnie obserwować jego reakcje organizmu. Jeżeli wystąpią niepokojące objawy np. wysypka, biegunka, objawy przeziębienia itp. należy koniecznie udać się z maluchem do lekarza na konsultację. W chwili obecnej nie ma również dowodów naukowych uzasadniających eliminację lub opóźnione wprowadzenie pokarmów alergizujących (mleko krowie, jaja, orzeszki ziemne, inne orzechy, ryby i owoce morza) zarówno u dzieci zdrowych, jak i z rodzin obciążonych ryzykiem wystąpienia choroby alergicznej12Szajewska, H., Socha, P., Horvath, A. i inni, 2014. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Pediatria, 11, 3, 321-338.. Dla bezpieczeństwa, pokarmy potencjalnie alergizujące warto jednak wprowadzać po raz pierwszy w domu, a nie w żłobku lub w restauracji13Fleischer D. i innie, 2013. Primary prevention of allergic disease through nutritional interventions. J Allergy Clin Immunol Pract, 1, 29-36.
Mit 4: Jeśli dziecko nie akceptuje smaku nie powinnam ponownie poddawać nielubianego produktu
Smaki dziecka zmieniają się cały czas. Dlatego podawaj maluchowi różnorodne produkty i nie przejmuj się, kiedy nie chce ich spróbować. Pamiętaj, że jeśli będziesz podawać dziecku tylko wybrane produkty możesz doprowadzić do powstania niedoborów żywieniowych.14Kozioł-Kozakowska, A., Piórecka, B., 2013. Neofobia żywieniowa jej uwarunkowania i konsekwencje zdrowotne. Standardy Medyczne, Pediatria, 1, 2-6. Wczesne (w 1. roku życia) przyzwyczajanie niemowlęcia do urozmaiconej diety oswaja go z nowymi produktami, co w przyszłości może zaprocentować większą otwartością na nowe smaki.15Rybak A. i inni, 2009. Zaburzenia karmienia u dzieci. Standardy Medyczne, Pediatria, 6, 802-815. Eksperci podkreślają, że częste próbowanie nowych produktów ok. 10-15 razy powoduje stopniową ich akceptację.16Kozioł-Kozakowska, A., Piórecka, B., 2013. Neofobia żywieniowa jej uwarunkowania i konsekwencje zdrowotne. Standardy Medyczne, Pediatria, 1, 2-6. Czasem wystarczy zmienić sposób podania danego produktu, żeby dziecko zaczęło go jeść. Przykładowo ogórek podany w formie plasterków i ogórek starty na tarce to dwa różne produkty dla malucha! 1000 pierwszych dni życia to kluczowy moment kształtowania się nawyków żywieniowych, przyzwyczajanie dziecka już w 1. r.ż. do właściwych wyborów jedzenia warzyw czy picia wody jest inwestycją na przyszłość.
Co wiesz o żywieniu niemowląt i małych dzieci?
