Spis treści
Odpowiedź na pytanie czym są oligosacharydy mleka kobiecego jest taka sama, jak na pytanie: czym są HMO? Obie nazwy określają unikatowe składniki mleka kobiecego, które nie występują naturalnie ani w mleku krowim, owczym, ani kozim. Nazwa HMO pochodzi od tłumaczenia angielskiej nazwy określającej oligosacharydy mleka kobiecego: Human Milk Oligosaccharides. HMO w naturze zbudowane jest z cukru mlecznego – laktozy, do której przyłączone są cząsteczki innego cukru prostego np. – galaktozy. W mleku kobiecym znajduje się ponad 1000 różnych oligosacharydów. HMO są pod względem budowy bardzo różnorodne. W naturze różnią się pomiędzy sobą m.in. długością łańcucha, a cechą charakterystyczną mleka mamy jest to, że krótko- i długołańcuchowe oligosacharydy występują w nim w proporcji 9:11Cukrowska B. Nowe kompozycje oligosacharydów o właściwościach prebiotycznych – doniesienia z 52 sympozjum ESPGHAN. Wywiad z profesor Bożeną Cukrowską. Standardy Medyczne/Pediatria 2020,1:9-13..
Jaką rolę HMO pełnią w mleku kobiecym?
Oligosacharydy mleka kobiecego nie są trawione przez układ pokarmowy niemowlęcia, a jednak są trzecim pod względem ilościowym składnikiem mleka matki! HMO stanowią pożywkę do wzrostu bakterii probiotycznych, można więc powiedzieć, że pełnią funkcję prebiotyczną. Szczególnie cennymi bakteriami są te z rodzaju Lactobacillus oraz Bifidobacterium. Ich metabolity odżywiają śluzówkę jelita przyśpieszając jej wzrost i uszczelnianie bariery międzykomórkowej. Dodatkowo bezpośrednio wpływają na komórki układu immunologicznego stymulując jego prawidłowy rozwój. Stąd uważa się, że w rozwoju odporności dziecka kluczową rolę odgrywa mikrobiota jelitowa, a ta rozwija się prawidłowo dzięki obecności w mleku HMO.2Cukrowska B. Mikrobiom jelitowy a pre-, pro- i postbiotyki w pytaniach i odpowiedziach. Standardy Medyczne/ Pediatria 2019, 16:245-2503Szekeres-Bartho J. Immunological relationship between the mother and the fetus. Int Rev Immunol 2002;21:471-4954Książyk J. Żywienie, a odporność. Borgis-Nowa Pediatria 2002, 3:204-208.Oligosacharydy mleka kobiecego nie są trawione przez układ pokarmowy niemowlęcia, a jednak są trzecim pod względem ilościowym składnikiem mleka matki! HMO stanowią pożywkę do wzrostu bakterii probiotycznych, można więc powiedzieć, że pełnią funkcję prebiotyczną. Szczególnie cennymi bakteriami są te z rodzaju Lactobacillus oraz Bifidobacterium. Ich metabolity odżywiają śluzówkę jelita przyśpieszając jej wzrost i uszczelnianie bariery międzykomórkowej. Dodatkowo bezpośrednio wpływają na komórki układu immunologicznego stymulując jego prawidłowy rozwój. Stąd uważa się, że w rozwoju odporności dziecka kluczową rolę odgrywa mikrobiota jelitowa, a ta rozwija się prawidłowo dzięki obecności w mleku HMO.
Przed czym chronią maluszka oligosacharydy mleka kobiecego?
Obecność HMO w mleku kobiecym stymuluje rozwój prawidłowej mikrobioty niemowlęcia, dzięki czemu wspiera prawidłowy rozwój układu odpornościowego. Nic dziwnego, w końcu około 80% przeciwciał powstaje w jelitach5Cukrowska B. Nowe kompozycje oligosacharydów o właściwościach prebiotycznych – doniesienia z 52 sympozjum ESPGHAN. Wywiad z profesor Bożeną Cukrowską. Standardy Medyczne/Pediatria 2020,1:9-13..
Obecność HMO w mleku mamy przekłada się również na zmniejszenie ryzyka wystąpienia alergii u maluszka. Stąd też niezmiennie od lat zalecenia żywienia niemowląt zawierają wytyczne co do wyłącznego karmienia piersią minimum przez okres 6. pierwszych miesięcy życia dziecka i kontynuację tak długo jak chcą tego matka i dziecko, m.in. z uwagi na profilaktykę alergii6Szajewska H., Socha P., Horvath A. i wsp. Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci. Standardy Medyczne/Pediatria 2021, 18:805-822.
Co robić jeśli Twoje dziecko nie może korzystać z dobrodziejstw oligosacharydów mleka mamy?
Zgodnie z cytowanymi wcześniej zaleceniami żywienia zdrowych niemowląt, w przypadku, kiedy mama z jakiś powodów nie może karmić piersią zaleca się wprowadzenie mleka modyfikowanego. Mleko innych ssaków: krowie, kozie lub owcze, które nie zostało poddane modyfikacji, jest w swojej niezmienionej formie niedostosowane do potrzeb noworodka i niemowlęcia i może być dla niego szkodliwe. v Modyfikacja składu mleka polega m.in. na dostosowaniu do potrzeb młodego organizmu zawartości składników odżywczych: białka, tłuszczy, węglowodanów, składników mineralnych i witamin. Mleko modyfikowane może być też wzbogacone w korzystne dla malucha składniki takie jak np. oligosacharydy mleka kobiecego. Warto wiedzieć, że jak dotąd naukowcom udało się zidentyfikować i opisać około 200 z nich. Funkcję prebiotyczną oligosacharydów mleka kobiecego może naśladować kompozycja oligosacharydów tzw. GOS/FOS w stosunku 9:1. Skrót FOS bierze swoją nazwę od słowa fruktooligosacharydy i oznacza związki zbudowane z kilku cząsteczek cukru prostego: fruktozy, przyłączonej do cząsteczki sacharozy. Naturalnym źródłem fruktoligosacharydów są warzywa, takie jak: cykoria, szparagi, buraki cukrowe, cebula, czosnek, por oraz pszenica, miód, banany. Proporcja krótko- i długołańcuchowych oligosacharydów GOS/FOS (9:1) zastosowana w mlekach modyfikowanych zbliżona jest do proporcji cząsteczek oligosacharydów występującej w mleku kobiecym. Jednymi z nowo zastosowanych HMO w mlekach modyfikowanych są HMO: 3’GL oraz HMO: 2’FL o budowie identycznej jak związki odkryte w mleku matki. Jednak niezależnie od właściwości poszczególnych HMO o sukcesie oligosacharydów mleka mamy stanowi ich zróżnicowanie, a nie pojedynczy składnik7Cukrowska B. Nowe kompozycje oligosacharydów o właściwościach prebiotycznych – doniesienia z 52 sympozjum ESPGHAN. Wywiad z profesor Bożeną Cukrowską. Standardy Medyczne/Pediatria 2020,1:9-13..
