Spis treści
Okres 1000 pierwszych dni życia to niezwykle ważny moment dla kształtowania preferencji żywieniowych malucha. Okres ten możemy podzielić na 4 etapy, czyli ciąża, karmienie piersią, rozszerzanie diety i żywienie dzieci w wieku 13.-36. miesięcy. Po skończonym roku dziecko w dalszym ciągu potrzebuje szczególnego żywienia dostosowanego do wyjątkowych potrzeb. Dieta roczniaka powinna składać się z warzyw, owoców, produktów zbożowych, mięsa, ryb, zdrowych tłuszczy oraz produktów mlecznych. Pomimo tego, że w diecie juniora znajdują się różnorodne produkty, mleko, które jeszcze niedawno było podstawą żywienia, nadal jest istotne i nie powinno się go wykluczać z diety, jeżeli nie ma takiej potrzeby1Szajewska i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci, STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA 2014 T. 11 321-338. Pomimo rosnącego i rozwijającego się organizmu żołądek dziecka nie jest dużych rozmiarów, dlatego należy starać się by do brzuszka trafiało to, co wartościowe. Badania pokazują, że nie wszystkie polskie dzieci po pierwszym roku życia spożywają wystarczające ilości niektórych składników odżywczych, w tym jodu. Co trzeci roczniak ma za niską podaż tego składnika wraz z dietą Dowiedz się, jakie znaczenie ma jod w diecie dziecka 2Weker H.i wsp.:”Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 5.do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”,Instytut Matki i Dziecka, 2017..
Jod – czym jest i w jakich produktach można go znaleźć?
Jod dla dzieci jest szczególnie istotny. W naturalnym środowisku jod występuje głównie w rybach zwłaszcza morskich. Jod w pożywieniu znajdziemy także w mleku, jego przetworach i w niektórych zbożach. Większość naszego społeczeństwa dostarcza jod poprzez spożywanie soli, która w Polsce jest wzbogacana tym pierwiastkiem. Dzieci po urodzeniu spożywają jod z mlekiem mamy lub z mlekiem modyfikowanym, które jest wzbogacane tym pierwiastkiem3Wiernicka A i wsp, Rola jodu w żywieniu dzieci, Standardy medyczne/pediatria n 2011 n t. 8 n 785–791. Wraz ze wzrostem dziecka zwiększa się w diecie udział posiłków stałych a zmniejsza udział mleka, które dziecko pije. Aktualne rekomendacje nie zalecają dosalania potraw dzieciom więc pokrycie zapotrzebowania na ten pierwiastek często jest problematyczne4Socha J, Piotrowska-Jastrzębska J, Socha P: Niedobory żywieniowe jodu – konsekwencje kliniczne. Nowa Pediatria 2004, 1: 36-40.. Aby sprawdzić czy Twoje dziecko spożywa wystarczające ilości tego składnika, skorzystaj z naszego kalkulatora jodu [KLIKNIJ TUTAJ].
Jaka jest jego rola w organizmie?
Jod w okresie 1000 pierwszych dni życia jest szczególnie istotny. Warto podkreślić, że to właśnie w tym okresie istnieje największe ryzyko niedoborów tego pierwiastka. O zawartość jodu w organizmie rozwijającego się malucha należy zadbać już w okresie płodowym i zalecić jego suplementacje przyszłym mamom. Dziecko by prawidłowo się rozwinąć potrzebuje jodu także po urodzeniu i pobiera jod z mlekiem mamy, której dieta ma wpływ na jego zawartość w pokarmie. Jod jest potrzebny do produkcji hormonów tarczycy, które są bardzo ważne dla rozwoju ośrodkowego układu nerwowego, a jego wystarczające spożycie zmniejsza śmiertelność niemowląt i poprawia funkcje poznawcze5Halczuk K.M i wsp, Zaopatrzenie w jod w Polsce – niemowlęta do szóstego miesiąca życia, Pediatr. Endocrinol. 2019.18.2.67:61-70.
Gdy jodu brakuje w organizmie malucha
Skutki niedostatecznego spożycia jodu w każdym wieku mogą mieć konsekwencje, ale to w okresie niemowlęcym i wczesnego dzieciństwa są najbardziej poważne. Ostry niedobór jodu podczas ciąży zwiększa ryzyko śmiertelności dziecka, poronień i wad takich jak wrodzony zespół niedoboru jodu, który charakteryzuje się upośledzeniem umysłowym o ciężkim stopniu, niskim wzrostem i upośledzeniem słuchu. W przypadku lżejszych niedoborów można zaobserwować obniżenie inteligencji lub niedoczynność tarczycy. Niedoczynność tarczycy może objawiać się suchą skóra, ospałością, obniżonym tętnem i ogólnym spowolnieniem6Wiernicka A i wsp, Rola jodu w żywieniu dzieci, Standardy medyczne/pediatria n 2011 n t. 8 n 785–791. Niewielkie niedobory nie dają objawów, jednak należy pamiętać o tym, by dbać o żywienie i pamiętać, że dieta powinna być bogata w także w jod.
Urozmaicenie diety w jod. Czy suplementować jod w diecie dziecka?
Jod znajduje się w niektórych produktach spożywczych, ale często jego zawartość ulega pewnym wahaniom. Najlepszym źródłem jodu są ryby morskie, a stężenie tego pierwiastka maleje wraz z oddalaniem się od morza. Jod w jedzeniu znajdziemy także w niektórych warzywach czy zbożach – zwłaszcza jeśli rosły na glebie, która była bogata w ten składnik. Zawartość w mleku i produktach mlecznych jodu zależy od jego zawartości w paszy dla krów. Takie zmienne w produktach spożywczych powodują, że pojawiają się trudności z oszacowaniem spożycia tego składnika. Co ciekawe, zawartość jodu w posiłkach maleje wraz z gotowaniem. W diecie roczniaka powinny się znajdować produkty będące źródłem jodu, jednak zaleca się unikanie dodawania soli do posiłków, a to właśnie ona zazwyczaj pokrywa potrzeby organizmu na ten pierwiastek. Pamiętaj, że sól (również jodowana) znajduje się w przetworzonych produktach jak pieczywo, wędliny czy smakowe twarożki, dlatego staraj się nie dosalać produktów dla dziecka, ponieważ powinno ono poznać naturalne smaki produktów i dań. Zamiast dosalania potraw solą jodowaną staraj się uzupełniać menu Malucha o produkty, które naturalnie mają wysoką zawartość jodu tj. morskie ryby, zboża czy produkty mleczne, a wzbogacać ich smak możesz za pomocą świeżych ziół.
Suplementacja jodu w diecie dziecka
Badania pokazują, że co trzecie dziecko dostarcza z dietą niewystarczające ilości tego pierwiastka7Wiernicka A i wsp, Rola jodu w żywieniu dzieci, Standardy medyczne/pediatria n 2011 n t. 8 n 785–791. Nic dziwnego, że tyle dzieci nie spożywa odpowiedniej ilości jodu z posiłkami skoro mają one aż 4-krotnie wyższe zapotrzebowanie na ten składnik w porównaniu z osobą dorosłą8Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej, IŻŻ, Warszawa, 2017. Nie suplementuj jodu i nie podawaj tabletek kelpu na własną rękę. Decyzja o suplementacji należy do lekarza. Niektóre produkty dedykowane najmłodszym mają dodatek jodu by wzbogacać organizm dziecka w składniki odżywcze. Ułatwieniem w bilansowaniu diety może być dodawanie mleka modyfikowanego typu Junior do diety malucha zamiast mleka krowiego, które ma wyższe stężenia tego pierwiastka97. Vieux F. i wsp., Role of Young Child Formulae and Supplements to Ensure Nutritional Adequacy in U.K. Young Children. Nutrients 2016, 8, 539.
