Czy trzeba gotować wodę? Każdy świeżo upieczony rodzic zadaje sobie to pytanie. Skip to main content

Czy trzeba gotować wodę? Każdy świeżo upieczony rodzic zadaje sobie to pytanie.

Etykiety niektórych wód w opakowaniach jednostkowych przeznaczonych dla dzieci zawierają adnotację „nie wymaga gotowania”. Czy rzeczywiście to takie proste i co na ten temat mówią eksperci ds. żywienia niemowląt i dzieci?


Wybór odpowiedniej wody to pierwszy krok


Organizm dziecka w 1000 pierwszych dni jest wyjątkowo wrażliwy na wpływ czynników zewnętrznych1Socha P. i wsp., Raport Bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci, Stowarzyszenie „Zdrowe Pokolenia”, Warszawa 2015 dlatego brzuszki dzieci mogą zupełnie inaczej reagować na podawane im produkty niż organizm dorosłego człowieka. Dotyczy to także wody. O ile nam samym zdarzyło się bez konsekwencji żołądkowych sięgnąć po nieprzegotowaną wodę prosto z kranu a nawet z górskiego strumienia, to już u niemowląt i małych dzieci nie jest to takie oczywiste, co więcej, może być bardzo niebezpieczne. Dlatego w pierwszych miesiącach i latach życia najlepiej podawać dzieciom wodę zaopiniowaną przez specjalistów2Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013, aby mieć pewność, że jej skład jest całkowicie bezpieczny dla malucha. Dla niemowląt i małych dzieci najlepsza jest woda źródlana lub naturalna woda mineralna- niskozmineralizowana, niskosodowa, niskosiarczanowa3Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.. Woda powinna być najwyższej jakości, najlepiej z atestem dla niemowląt i małych dzieci4Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013. Wybór odpowiedniej wody to jednak nie koniec wyzwań w tym obszarze, szczególnie w przypadku najmłodszych niemowląt. Co robić z wodą po otwarciu butelki?

Do 6 m. ż. przegotuj każdą wodę


W przypadku najmłodszych niemowląt każdą wodę warto przegotować przed podaniem dziecku. W przypadku starszych, świeżo otwarta woda butelkowana zazwyczaj nie wymaga gotowania, jeżeli jest to woda z pewnego źródła (szczelnie zamknięte opakowanie z podaną datą przydatności do spożycia, wyprodukowana przez zaufaną firmę, odpowiednio przechowywana). Warto jednak pamiętać, że gotować można wodę źródlaną lub mineralną niskozmineralizowaną, naturalne wody mineralne służą do picia, a nie do gotowania – nie powinny być wykorzystywane do przyrządzania posiłków5Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież, Standardy medyczne/Interna, 2010, T. 1, 7–15. Jeżeli butelka była otwarta wcześniej (zwłaszcza gdy nie była przechowywana w lodówce lub też gdy ktoś spożywał ją prosto z butelki) lub też podajemy wodę z innego źródła, zawsze należy ją przegotować lub unikać jej podawania. W przypadku korzystania z wody kranowej zawsze należy ją przegotować. Woda ze stacji uzdatniania do naszego kranu płynie czasem kilometrami rur, w których mogą tworzyć się zastoje i narastać tzw. biofilm, co może oddziaływać na jej parametry mikrobiologiczne, a tym samym jakość przez co wpływać na bezpieczeństwo malucha. Z tego powodu warunkiem wykorzystania wody wodociągowej jest potwierdzenie jej jakości bezpiecznej dla zdrowia6Stanowisko NIZP-PZH w sprawie oceny jakości wody udostępnianej systemem wodociągów oraz wody butelkowanej, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego –Państwowy Zakład Higieny, 2013. To samo dotyczy wody oligoceńskiej, gdzie dodatkowo pojawia się kwestia czystości opakowań, w których jest przechowywana. Szczególnie niebezpieczne, ze względu na ryzyko zanieczyszczenia azotanami i azotynami, może być stosowanie wody studziennej7Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.. Dlatego w  żywieniu, zwłaszcza najmłodszej części populacji – niemowląt i dzieci, zaleca się wodę pitną dobrej jakości. To  kryterium spełniają naturalne wody, pierwotnie czyste, pozyskiwane ze złóż głębinowych lub poziom—w wodonośnych, o udokumentowanych zasobach, rozprowadzane w opakowaniach jednostkowych8Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież, Standardy medyczne/Interna, 2010, T. 1, 7–15.

Ile czasu przechowywać wodę po otwarciu?


W przypadku wody przeznaczonej do spożycia przez dziecko należy ją przechowywać w chłodnym i zaciemnionym miejscu oraz wykorzystać w ciągu 24 godzin od otwarcia butelki9Poradnik żywienia niemowląt, Medycyna Praktyczna, Kraków 2016. Z czego to wynika? Nie jest ona produktem sterylnym – ma bezpieczną, naturalną florę mikrobiologiczną (trochę tak jak w przypadku bakterii zawartych w jogurcie), która jednak może zmieniać się przy kontakcie z powietrzem atmosferycznym, wysoką temperaturą czy florą bakteryjną z naszych ust. Dlatego nie należy pić bezpośrednio z butelki, z której woda jest podawana także maluchowi. Aby woda jak najdłużej po otwarciu  zachowała swoją świeżość, najlepiej przechowywać ją w lodówce lub też zużyć jak najszybciej po otwarciu. Nie należy pozostawiać otwartej butelki wody w wysokiej temperaturze czy narażonej na działanie promieni słonecznych, gdyż może to wpłynąć negatywnie na walory wody.

Jak gotować?


Wodę dla niemowlęcia należy zagotować a następnie ostudzić. Optymalna temperatura wody powinna być zbliżona do temperatury mleka kobiecego. Wielu rodziców przechowuje przegotowaną wodę w termosie. Z pewnością jest to rozwiązanie ułatwiające przygotowanie posiłku, szczególnie w nocy, natomiast zawsze w takich sytuacjach należy przywiązywać szczególną uwagę do czystości pojemnika – wymieniać wodę maksymalnie co 24 godziny i myć go z odpowiednią częstotliwością. Przypominamy, by przygotowując posiłki z użyciem żywności dla niemowląt i małych dzieci zawsze postępować zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu, to naczelna zasada zalecana przez wszystkich producentów mieszanek mlecznych czy kaszek. Przygotowując je, najlepiej zawsze korzystać z przegotowanej wody, niezależnie od wieku dziecka.

Kiedy przestać gotować?


Wiele mam zastanawia się kiedy zakończyć gotowanie wody, tak aby nie zaszkodzić swojemu maleństwu. Po ukończeniu 6 m.ż. nie ma konieczności przegotowywania wody butelkowanej. Na pewno nadal warto podawać wodę świeżo otwartą, przechowywaną odpowiednio i nie dłużej niż 24 godziny od otwarcia. Zawsze też warto obserwować dziecko i jeśli coś Cię niepokoi, można wrócić do przegotowywania wody. Jeśli korzystamy z wody wodociągowej, warto ją gotować nawet po ukończeniu przez dziecko 6 m. ż., gdyż duży wpływ na jej jakość ma stan sieci wodociągowej.

1000 pierwszych dni to czas najintensywniejszego rozwoju, niemowlę i małe dziecko wymagają specjalnego sposobu żywienia, dopasowanego do wyjątkowych potrzeb młodego organizmu warto zatem zadbać o jakość o bezpieczeństwo podawanej wody.

Przypisy Rozwiń

  • 1
    Socha P. i wsp., Raport Bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci, Stowarzyszenie „Zdrowe Pokolenia”, Warszawa 2015
  • 2
    Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013
  • 3
    Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.
  • 4
    Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013
  • 5
    Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież, Standardy medyczne/Interna, 2010, T. 1, 7–15
  • 6
    Stanowisko NIZP-PZH w sprawie oceny jakości wody udostępnianej systemem wodociągów oraz wody butelkowanej, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego –Państwowy Zakład Higieny, 2013
  • 7
    Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.
  • 8
    Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież, Standardy medyczne/Interna, 2010, T. 1, 7–15
  • 9
    Poradnik żywienia niemowląt, Medycyna Praktyczna, Kraków 2016