Spis treści
Etykiety niektórych wód w opakowaniach jednostkowych przeznaczonych dla dzieci zawierają adnotację „nie wymaga gotowania”. Czy rzeczywiście to takie proste i co na ten temat mówią eksperci ds. żywienia niemowląt i dzieci?
Wybór odpowiedniej wody to pierwszy krok
Organizm dziecka w 1000 pierwszych dni jest wyjątkowo wrażliwy na wpływ czynników zewnętrznych1Socha P. i wsp., Raport Bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci, Stowarzyszenie „Zdrowe Pokolenia”, Warszawa 2015 dlatego brzuszki dzieci mogą zupełnie inaczej reagować na podawane im produkty niż organizm dorosłego człowieka. Dotyczy to także wody. O ile nam samym zdarzyło się bez konsekwencji żołądkowych sięgnąć po nieprzegotowaną wodę prosto z kranu a nawet z górskiego strumienia, to już u niemowląt i małych dzieci nie jest to takie oczywiste, co więcej, może być bardzo niebezpieczne. Dlatego w pierwszych miesiącach i latach życia najlepiej podawać dzieciom wodę zaopiniowaną przez specjalistów2Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013, aby mieć pewność, że jej skład jest całkowicie bezpieczny dla malucha. Dla niemowląt i małych dzieci najlepsza jest woda źródlana lub naturalna woda mineralna- niskozmineralizowana, niskosodowa, niskosiarczanowa3Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.. Woda powinna być najwyższej jakości, najlepiej z atestem dla niemowląt i małych dzieci4Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1. do 3. roku życia, Instytut Matki i Dziecka, Warszawa 2013. Wybór odpowiedniej wody to jednak nie koniec wyzwań w tym obszarze, szczególnie w przypadku najmłodszych niemowląt. Co robić z wodą po otwarciu butelki?
Do 6 m. ż. przegotuj każdą wodę
W przypadku najmłodszych niemowląt każdą wodę warto przegotować przed podaniem dziecku. W przypadku starszych, świeżo otwarta woda butelkowana zazwyczaj nie wymaga gotowania, jeżeli jest to woda z pewnego źródła (szczelnie zamknięte opakowanie z podaną datą przydatności do spożycia, wyprodukowana przez zaufaną firmę, odpowiednio przechowywana). Warto jednak pamiętać, że gotować można wodę źródlaną lub mineralną niskozmineralizowaną, naturalne wody mineralne służą do picia, a nie do gotowania – nie powinny być wykorzystywane do przyrządzania posiłków5Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież, Standardy medyczne/Interna, 2010, T. 1, 7–15. Jeżeli butelka była otwarta wcześniej (zwłaszcza gdy nie była przechowywana w lodówce lub też gdy ktoś spożywał ją prosto z butelki) lub też podajemy wodę z innego źródła, zawsze należy ją przegotować lub unikać jej podawania. W przypadku korzystania z wody kranowej zawsze należy ją przegotować. Woda ze stacji uzdatniania do naszego kranu płynie czasem kilometrami rur, w których mogą tworzyć się zastoje i narastać tzw. biofilm, co może oddziaływać na jej parametry mikrobiologiczne, a tym samym jakość przez co wpływać na bezpieczeństwo malucha. Z tego powodu warunkiem wykorzystania wody wodociągowej jest potwierdzenie jej jakości bezpiecznej dla zdrowia6Stanowisko NIZP-PZH w sprawie oceny jakości wody udostępnianej systemem wodociągów oraz wody butelkowanej, Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego –Państwowy Zakład Higieny, 2013. To samo dotyczy wody oligoceńskiej, gdzie dodatkowo pojawia się kwestia czystości opakowań, w których jest przechowywana. Szczególnie niebezpieczne, ze względu na ryzyko zanieczyszczenia azotanami i azotynami, może być stosowanie wody studziennej7Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.. Dlatego w żywieniu, zwłaszcza najmłodszej części populacji – niemowląt i dzieci, zaleca się wodę pitną dobrej jakości. To kryterium spełniają naturalne wody, pierwotnie czyste, pozyskiwane ze złóż głębinowych lub poziom—w wodonośnych, o udokumentowanych zasobach, rozprowadzane w opakowaniach jednostkowych8Stanowisko Grupy Ekspertów w sprawie zaleceń dotyczących spożycia wody i innych napojów przez niemowlęta, dzieci i młodzież, Standardy medyczne/Interna, 2010, T. 1, 7–15.
Ile czasu przechowywać wodę po otwarciu?
W przypadku wody przeznaczonej do spożycia przez dziecko należy ją przechowywać w chłodnym i zaciemnionym miejscu oraz wykorzystać w ciągu 24 godzin od otwarcia butelki9Poradnik żywienia niemowląt, Medycyna Praktyczna, Kraków 2016. Z czego to wynika? Nie jest ona produktem sterylnym – ma bezpieczną, naturalną florę mikrobiologiczną (trochę tak jak w przypadku bakterii zawartych w jogurcie), która jednak może zmieniać się przy kontakcie z powietrzem atmosferycznym, wysoką temperaturą czy florą bakteryjną z naszych ust. Dlatego nie należy pić bezpośrednio z butelki, z której woda jest podawana także maluchowi. Aby woda jak najdłużej po otwarciu zachowała swoją świeżość, najlepiej przechowywać ją w lodówce lub też zużyć jak najszybciej po otwarciu. Nie należy pozostawiać otwartej butelki wody w wysokiej temperaturze czy narażonej na działanie promieni słonecznych, gdyż może to wpłynąć negatywnie na walory wody.
Jak gotować?
Wodę dla niemowlęcia należy zagotować a następnie ostudzić. Optymalna temperatura wody powinna być zbliżona do temperatury mleka kobiecego. Wielu rodziców przechowuje przegotowaną wodę w termosie. Z pewnością jest to rozwiązanie ułatwiające przygotowanie posiłku, szczególnie w nocy, natomiast zawsze w takich sytuacjach należy przywiązywać szczególną uwagę do czystości pojemnika – wymieniać wodę maksymalnie co 24 godziny i myć go z odpowiednią częstotliwością. Przypominamy, by przygotowując posiłki z użyciem żywności dla niemowląt i małych dzieci zawsze postępować zgodnie z instrukcją podaną na opakowaniu, to naczelna zasada zalecana przez wszystkich producentów mieszanek mlecznych czy kaszek. Przygotowując je, najlepiej zawsze korzystać z przegotowanej wody, niezależnie od wieku dziecka.
Kiedy przestać gotować?
Wiele mam zastanawia się kiedy zakończyć gotowanie wody, tak aby nie zaszkodzić swojemu maleństwu. Po ukończeniu 6 m.ż. nie ma konieczności przegotowywania wody butelkowanej. Na pewno nadal warto podawać wodę świeżo otwartą, przechowywaną odpowiednio i nie dłużej niż 24 godziny od otwarcia. Zawsze też warto obserwować dziecko i jeśli coś Cię niepokoi, można wrócić do przegotowywania wody. Jeśli korzystamy z wody wodociągowej, warto ją gotować nawet po ukończeniu przez dziecko 6 m. ż., gdyż duży wpływ na jej jakość ma stan sieci wodociągowej.
1000 pierwszych dni to czas najintensywniejszego rozwoju, niemowlę i małe dziecko wymagają specjalnego sposobu żywienia, dopasowanego do wyjątkowych potrzeb młodego organizmu warto zatem zadbać o jakość o bezpieczeństwo podawanej wody.
