Spis treści
Pierwsza kąpiel to zarówno dla rodziców, jak i dziecka wyjątkowe oraz nieco stresujące wydarzenie. To naturalne, że takie wydarzenie w głowie rodziców może rodzić wiele pytań. Skóra maluszka jest jeszcze bardzo delikatna, ranka po odcięciu pępowiny wciąż świeża, a niemowlę nie zawsze spokojnie zniesie pierwszy kontakt z wodą. W takiej sytuacji ważne, aby odpowiednio przygotować się do pierwszej kąpieli dziecka. Jak to zrobić i o czym trzeba pamiętać? Podpowiadamy.
Pierwsza kąpiel noworodka – kiedy?
Jeszcze kilka lat temu pierwsza kąpiel noworodka odbywała się w szpitalu. Dziecko kąpane było przez położną w specjalnie do tego przeznaczonej wanience. Czynność wykonywana przez doświadczoną położną trwała zaledwie kilka minut. Mama mogła przyglądać się, w jaki sposób prawidłowo umyć dziecko. Dzisiaj odchodzi się od tego schematu. Placówki medyczne albo zupełnie rezygnują z kąpania dzieci w pierwszych dniach po porodzie, albo pozwalają zdecydować o tym rodzicom. Odsuwanie kąpieli w czasie ma swoje uzasadnienie. Chodzi o to, aby zbyt wcześnie nie zmyć mazi płodowej, która pełni swego rodzaju ochronną powłokę dla wrażliwej i delikatnej skóry dziecka. Warto jednak pamiętać, że w szpitalu dziecko ma styczność z różnymi drobnoustrojami, dlatego pierwszej kąpieli nie powinno się zbyt długo odwlekać.
Jeśli mama i tata zdecydują, że pierwszy raz chcą wykąpać niemowlę w domu, z pewnością zadadzą sobie pytanie – kiedy powinna odbyć się pierwsza kąpiel? W dniu powrotu ze szpitala czy później? Eksperci podpowiadają, że najlepszym momentem jest czas pomiędzy 2. a 4. dobą życia dziecka. Niemowlę oswoi się już nieco z nowym środowiskiem i będzie spokojniejsze. Warto pamiętać, że kąpiel maluszka – nie tylko ta pierwsza – ma dwie funkcje:
- pielęgnacyjno-kosmetyczną, która pozwala utrzymać odpowiednią higienę i zadbać o delikatną skórę niemowlęcia.
- emocjonalną, która realizuje jedną z podstawowych potrzeb dziecka – bliskość i kontakt z rodzicami.
Jak kąpać noworodka?
Wiedząc, kiedy po raz pierwszy wykąpać dziecko, warto, aby mama i tata odpowiednio się do tej czynności przygotowali. Dzięki temu mogą sprawić, że będzie to dla maluszka przyjemne doświadczenie, a w przyszłości dla całej rodziny stanie się to wspólnym wieczornym rytuałem, pełnym ciepła i bliskości.
Wybierając porę kąpieli, dobrze jest zwrócić uwagę na to, aby niemowlę było wypoczęte i najedzone. Gdy będzie śpiące i rozdrażnione podczas mycia, może zacząć płakać, a wtedy kąpiel nie będzie miłym doświadczeniem ani dla niego, ani dla rodziców. Warto rozważyć kąpiele jako wieczorny rytuał, który pozwoli dziecku poczuć bliskość rodzica i jego dotyk, w efekcie czego maluszek wyciszy się i łatwiej zaśnie.
Przygotowując się do kąpieli, dobrze pamiętać o kilku zasadach, które ułatwią tę czynność.
| Odpowiednie miejsce | Pomieszczenie, w którym mama i tata będą myć dziecko, powinno być ogrzane do temperatury około 23-24°C. Może to być łazienka lub pokój. Ważne, aby pod ręką był przewijak, na którym zaraz po kąpieli rodzic może ułożyć maluszka na ręczniku, osuszyć i ubrać. Przenoszenie niemowlęcia do zupełnie innego pomieszczenia może wiązać się ze spadkiem temperatury, a to – z ewentualnym przeziębieniem lub po prostu nieprzyjemnym doświadczeniem przez maluszka chłodu. |
| Ważne akcesoria | W pomieszczeniu, w którym odbędzie się kąpiel, dobrze jest przygotować najważniejsze rzeczy: wanienkę, ręcznik, waciki i gaziki, patyczki higieniczne przeznaczone dla dzieci, nawilżane chusteczki, miseczkę z przegotowaną wodą do pielęgnacji buzi, pieluszkę, ubranka i kosmetyki. Jeśli dziecko ma zdrową skórę, można je myć zwykłym mydłem dla niemowląt, jeśli jednak jego skóra jest sucha i bardzo wrażliwa, lepiej wybrać emolienty, czyli preparaty wykazujące działanie nawilżające, natłuszczające oraz regeneracyjne |
| Pamiętaj o temperaturze | Nalewając do wanienki wodę, należy sprawdzać jej temperaturę. Najlepiej, aby miała około 37°C, ale dermatolodzy zalecają nawet niższą – 33-34°C. Temperaturę – przynajmniej na początku – trzeba sprawdzać termometrem do kąpieli. Sprawdzanie jej ręką może okazać się niemiarodajne. Ciało dorosłego człowieka jest mniej wrażliwe. To, co mamie i tacie może wydawać się letnie, dla dziecka może być za ciepłe. |
| Bezpieczeństwo to podstawa | Wody w wanience powinno być tyle, aby niemowlę mogło się swobodnie poruszać i było przykryte nią do połowy. Główka dziecka powinna znajdować się wyżej niż reszta ciała. Dzięki temu woda nie zaleje noska, buzi i uszu maluszka. Wystarczy podłożyć przedramię jednej ręki pod głowę, barki i górną część pleców niemowlęcia, podtrzymując je w ten sposób, a drugą ręką wykonywać czynności pielęgnacyjne. |
| Co najpierw? | Kąpiel maluszka należy rozpocząć od obmycia brzuszka, następnie można umyć resztę ciała – szyję (w szczególności jeśli dziecko ulewa) i okolice intymne. Na końcu myje się głowę. Zawsze warto też znaleźć chwilę na zabawę w wodzie – może to niemowlęciu sprawić wiele radości i przyjemności! |
| Uwaga na pępek! | Po powrocie ze szpitala na brzuszku niemowlęcia pozostaje kikut pępowinowy. Eksperci ze Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) zalecają tzw. suchą pielęgnację tego miejsca1World Health Organization, “WHO recommendations on newborn health: guidelines approved by the WHO Guidelines Review Committee”, 2017. Rodzice mogą obawiać się zamoczenia kikuta pępowinowego, jednak zupełnie niepotrzebnie. W czasie kąpieli to miejsce wystarczy przemyć wodą z odrobiną mydła dla niemowląt. Po umyciu pępek trzeba dokładnie osuszyć gazikiem. W miejscach, do których nie udało się dostać gazikiem, można użyć patyczka higienicznego. Warto pamiętać, że prawidłowa pielęgnacja przyspieszy gojenie i nie dopuści do rozwoju stanu zapalnego. |
| A na koniec… | Po opłukaniu maluszka na przewijaku należy osuszyć jego ciało miękkim ręcznikiem, zaczynając od głowy – to przez nią ucieka najwięcej ciepła. Warto pamiętać, aby nie pocierać dziecka. Wystarczą delikatne dotknięcia tkaniną, która wchłonie wodę. Po kąpieli, jeśli wymaga tego skóra dziecka, można użyć niewielkiej ilości przeznaczonego dla niemowląt balsamu lub oliwki. Ostatnim krokiem jest ubranie dziecka i otulenie bawełnianym kocykiem, aby podczas przenoszenia do innego pomieszczenia nie odczuło zbyt mocno spadku temperatury. |
Jak często kąpać noworodka?
Pierwsza kąpiel okazała się bardzo udana, ale co dalej? Nie ma konieczności, aby w pierwszych dniach i tygodniach życia dziecka kąpać je codziennie – czasem wystarczy przemywanie, np. zwilżonym ciepłą wodą wacikiem lub gazą. Liczba kąpieli maluszka jest uzależniona od wielu czynników. Warto wziąć pod uwagę preferencje samego niemowlęcia – czy lubi kąpiele i czy sprawiają mu przyjemność. Innymi czynnikami wpływającymi na częstotliwość mycia są m.in.: panująca temperatura w domu i na dworze, ulewania czy częstość oddawania stolca. Warto również pamiętać, że kąpiel to świetny sposób na budowanie więzi z dzieckiem, dlatego warto w tę czynność zaangażować także tatę maluszka.
