Pierwsze posiłki – czy to już czas?

Rozszerzanie diety polega na wzbogacaniu jadłospisu dziecka, który do tej pory składał się wyłącznie z mleka, o pierwsze pokarmy stałe. 
Zgodnie z zaleceniami ekspertów, wprowadzanie pierwszych produktów uzupełniających do diety niemowlaka należy rozpocząć pomiędzy 17. tygodniem życia, ale nie później niż w 26. tygodniu życia ¹ Fewtrell M. i wsp., Complementary feeding, A position paper by the ESPGHAN committee on nutrition. J PEDIATR GASTR NUTR, 2017, 64.1 119-132. 

W tym czasie większość niemowląt dojrzewa do przyjmowania pokarmów stałych. Jest to okres, kiedy dzieci nabywają umiejętność siedzenia z podparciem, osiągają również dojrzałość nerwowo-mięśniową, pozwalającą na kontrolowanie ruchów głowy i szyi oraz na jedzenie z łyżeczki² Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.. Szeroki przedział czasowy, w którym należy rozpocząć karmienie piersią, sprawia, że możliwe jest wyłączne karmienie piersią do ukończenia przez dziecko 6. miesiąca życia³ Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.⁴ Szajewska H. i wsp., Karmienie piersią. Stanowisko PTGHiŻD. Standardy Medyczne Pediatria, 2016, 13.1 9-24.. Jednak niektóre maluchy są gotowe na pierwsze posiłki już w 5 miesiącu (już w 17. tygodniu), warto więc umieć rozpoznawać sygnały gotowości.

Kiedy pierwszy posiłek dla niemowlaka? Dlaczego nie rozszerzać diety wcześniej lub później?

Konieczność wprowadzania produktów uzupełniających wynika z rosnącego zapotrzebowania na pewne składniki odżywcze, których samo mleko nie może już na ogół zaspokoić⁵ Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.. Opóźnianie momentu rozszerzania diety ponad 26. tydzień może więc spowodować niedobory, niezwykle niebezpieczne w okresie intensywnego wzrostu i rozwoju. Rozpoczynać rozszerzania diety dziecka przed 17. tygodniem życia nie jest wskazane, gdyż okres noworodkowy oraz wczesno niemowlęcy charakteryzuje się występowaniem odruchu usuwania z ust ciał obcych, który utrudnia karmienie pokarmami innymi niż płynne. Ponadto europejscy eksperci podkreślają, że wcześniejsze wprowadzenie pokarmów uzupełniających zwiększa ryzyko wystąpienia alergii⁶ Fewtrell M. i wsp., Complementary feeding, A position paper by the ESPGHAN committee on nutrition. J PEDIATR GASTR NUTR, 2017, 64.1 119-132.

Bezpieczeństwo pierwszych posiłków dla niemowlaka

Nie ma wątpliwości, że dobór produktów żywnościowych do menu malucha powinien odbywać się ze szczególną starannością. Każda żywność dopuszczona do obrotu jest bezpieczna, ale biorąc pod uwagę rozwijający się organizm niemowląt i małych dzieci, powstała specjalna kategoria żywności, odpowiadająca na potrzeby najmłodszych konsumentów – czyli żywność z oznaczeniem wieku na opakowaniu. Niemowlęta i małe dzieci są najbardziej narażoną grupą na potencjalne skutki wywołane przez zanieczyszczenia żywności. Dlaczego? Między innymi dlatego, że niektóre układy i narządy nie funkcjonują tak sprawnie jak u dorosłych. Ponadto układ pokarmowy niemowląt i małych dzieci szybciej wchłania szkodliwe związki, co sprzyja zwiększonemu pobieraniu zanieczyszczeń z dietą. Z tych powodów żywność z oznaczeniem wieku na opakowaniu ma znacznie bardziej rygorystyczne wymagania odnośnie składu określającego ich wartość odżywczą i jakość zdrowotną niż żywność ogólnego przeznaczenia. Żywność ta powinna również być pozbawiona konserwantów, sztucznych barwników i wzmacniaczy smaku.

Opracowany przez grono Ekspertów Raport „Bezpieczeństwo żywności a potrzeby żywieniowe niemowląt i małych dzieci” to nowy dokument, który stanowi kompendium wiedzy na temat wpływu bezpieczeństwa żywności na stan zdrowia dziecka teraz i w przyszłości. Jego odbiorcami są zarówno specjaliści, jak i Rodzice oraz  Opiekunowie małych dzieci. Dowiedz się, jak Eksperci podchodzą do bezpieczeństwa żywności. Dowiedz się o nim więcej tutaj: bezpieczenstwo-zywnosci-1529.pdf (1000dni.pl)

Jak rozpoznać, że dziecko jest gotowe na nowe produkty?

Schemat żywienia niemowląt  ma charakter orientacyjny, dlatego należy uważnie obserwować malucha – z reguły sam da znać, że jest gotowy spróbować nowych potraw. Sygnały⁷ WIC Infant Nutrition and Feeding Guide, 2007., których możesz wypatrywać, to:

• domaganie się kolejnej porcji jedzenia w niedługim czasie po posiłku,
• sięganie po jedzenie i okazywanie zainteresowania tym, co sama jesz,
• ssanie piąstki,   
• zbliżanie lub wkładanie przedmiotów do buzi,
• budzenie się w nocy, chociaż wcześniej dziecko przesypiało noc bez przerw.  

Przydatnym narzędziem, który podpowiada jak rozszerzać dietę niemowląt jest schemat żywienia niemowląt, opublikowany przez Ekspertów w 2021.

Przypisy Rozwiń

• 1
   Fewtrell M. i wsp., Complementary feeding, A position paper by the ESPGHAN committee on nutrition. J PEDIATR GASTR NUTR, 2017, 64.1 119-132
• 2
   Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.
• 3
   Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.
• 4
   Szajewska H. i wsp., Karmienie piersią. Stanowisko PTGHiŻD. Standardy Medyczne Pediatria, 2016, 13.1 9-24.
• 5
   Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.
• 6
   Fewtrell M. i wsp., Complementary feeding, A position paper by the ESPGHAN committee on nutrition. J PEDIATR GASTR NUTR, 2017, 64.1 119-132
• 7
   WIC Infant Nutrition and Feeding Guide, 2007.