Gdy mleko mamy nie dostarcza już wystarczającej ilości energii oraz potrzebnych dziecku substancji odżywczych, a szczególnie żelaza, cynku i witaminy A, powstaje luka, którą powinny wypełnić pokarmy uzupełniające1 Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2021.
Rozszerzanie menu dziecka powinno odbyć się pomiędzy 17. Tygodniem, a 26. tygodniem życia, jednak eksperci podkreślają, że moment ten powinien być dostosowany indywidualnie do dziecka i powinien uwzględniać to, czy dziecko jest na to gotowe. Tak szeroki przedział umożliwia wyłączne karmienie piersią przez 6 miesięcy życia, które stanowi złoty standard żywienia niemowlęcia. W jakim celu rozszerza się dietę i dlaczego jest tak istotne?
Dostarcza się je między innymi w celu dostarczenia dodatkowej energii, białka, żelaza, cynki, witamin A,D,E czy pierwiastków śladowych. Brak jest jednoznacznej kolejności wprowadzanych produktów uzupełniających dietę, ale z racji preferencji smaku słodkiego niemowlęcia, zachęca się by jako pierwsze do diety wprowadzić zielone warzywa, a dopiero po ok. 2 tygodniach wprowadzić produkty słodsze jak owoce.
Poniżej przedstawiono wykresy przedstawiające, jakie jest zapotrzebowanie dziecka na żelazo w poszczególnych miesiącach życia oraz jaka ilość żelaza dostarczana jest z mlekiem matki. Wykres pokazuje lukę w dostarczaniu żelaza, która pojawia się między 6. a 8. miesiącem życia dziecka.
Wykres 1. Zapotrzebowanie dziecka na żelazo2 Complementary Feeding. Family foods for breastfed children, WHO, 2000.
Poniższy wykres pokazuje zapotrzebowanie dziecka na energię w poszczególnych miesiącach życia oraz ilość energii dostarczanej z mlekiem matki.
Wykres 2. Zapotrzebowanie dziecka ne energię3 Infant and Young Child Feeding: Model Chapter for Textbooks for Medical Students and Allied Health Professionals. Geneva: World Health Organization; 2009. SESSION 3, Complementary feeding
Niedobór energii i składników odżywczych w 1000 pierwszych dni może negatywnie wpłynąć na rozwój dziecka. Kluczowym składnikiem jest żelazo, z tego tytułu wszystkie niemowlęta powinny otrzymywać produkty bogate w żelazo lub wzbogacone w żelazo (np. kaszki)4 Fewtrell M. i wsp., Complementary feeding, A position paper by the ESPGHAN committee on nutrition. J PEDIATR GASTR NUTR, 2017, 64.1 119-132. Właśnie m.in. ze względu na zawartość żelaza mięso powinno być wcześnie wprowadzanym pokarmem uzupełniającym, źródłem tego pierwiastka jest także żółtko jaja5 Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.. Właściwa podaż żelaza jest niezbędna w 1000 pierwszych dni życia bowiem ten składnik przyczynia się do prawidłowego funkcjonowania mózgu, a niedobór w tym krytycznym okresie wzrostu i rozwoju może skutkować nieodwracalnymi zmianami6 Schwarzenberg i wsp., Advocacy for Improving Nutrition in the First 1000 Days To Support Childhood Development and Adult Health, Pediatrics 14,2, 2018..
Równie ważna jak wartość odżywcza jest też jakość posiłków podawanych niemowlętom. Dlatego warto korzystać z asortymentu produktów specjalnie wytwarzanych dla tej grupy konsumentów czyli żywności dla niemowląt i małych dzieci, ponieważ jest poddawana ścisłej kontroli laboratoryjnej, co zwiększa jej bezpieczeństwo7 Poradnik żywienia niemowląt, Medycyna Praktyczna, Kraków 2014. Należy zwracać uwagę na pochodzenie mięsa i odpowiednie warunki hodowli zwierząt, niewskazane jest kupowanie mięsa nieznanego pochodzenia, bez pewności, że zostało ono przebadane przez weterynarza8 Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338..
