Rumień nagły – jak radzić sobie z trzydniówką u dziecka

Trzydniówka (3-dniówka, choroba trzydniowa) to jedna z chorób wieku dziecięcego, o której słyszał chyba każdy rodzic. Zdecydowana większość kojarzy jej przebieg z wysypką. Prawidłowo. Nie każdy rodzic jednak wie, że sama „trzydniówka” to nazwa dosyć potoczna, a medyczne klasyfikacje mówią raczej o rumieniu nagłym czy o chorobie szóstej. Co to właściwie za infekcja? Co ją wywołuje i jak wygląda leczenie?

Co wywołuje tak zwaną trzydniówkę?

Skoro trzydniówka jest typową chorobą wieku dziecięcego to pewnie niezbyt zaskakujący będzie fakt, że praktycznie w 85-90% przypadków dotyczy ona dzieci do 2 roku życia (najczęściej między 6-15 miesiącem życia). Rzadziej występuje u starszych dzieci po 4 urodzinach. Chorobę wywołują wirusy herpes. Ich nazwy nie są zbyt przyjazne do zapamiętania (HHV6 i HHV7), ale nie ma to właściwie takiego znaczenia dla Ciebie, jako rodzica. Sama trzydniówka rzadko pojawia się więcej niż raz w życiu dziecka. Ale wiele infekcji wirusowych wieku dziecięcego ma podobny przebieg – kilka dni gorączki i wysypka.

Rumień nagły to choroba zakaźna. W praktyce oznacza to, że zarazić się można (z bardzo dużym prawdopodobieństwem) od dziecka z objawami choroby, ale i od dziecka, u którego objawów jeszcze nie widać (zdarza się, że dziecko wydala wirusa, a samo objawów nie demonstruje). Zakaźność jest duża i ma miejsce przede wszystkim drogą kropelkową, ale też przez kontakt bezpośredni. Po kontakcie z chorym dzieckiem mija od tygodnia do dwóch do momentu pojawienia się objawów choroby. Dlatego po ewentualnym kontakcie w wirusem, warto dziecko czujniej obserwować pod kątem gorączki.

Jak rozpoznać trzydniówkę po objawach?

Gorączka to główny objaw choroby trzydniowej. Może być ona naprawdę wysoka (niekiedy przekracza 40’C). W związku z tym dziecko jest marudne i rozdrażnione, ale po zbiciu gorączki czuje się dość dobrze i nie ma innych objawów choroby. Rzadko pojawić się może luźniejszy stolec u dziecka (z powodu samego wirusa, ale i jako wynik stosowania leków przeciwgorączkowych i intensywnego nawadniania). Rodzic zaniepokojony tak wysoką gorączką często udaje się do lekarza, który może stwierdzić lekko zaczerwienione gardło z grudkami chłonnymi. Z reguły zaleca jednak dalszą obserwację chorego dziecka i kolejną kontrolę po 3 dniach podwyższonej temperatury.

Kiedy i czy zawsze pojawia się wysypka?

Po 3-4 dniach wysokiej gorączki nagle pojawia się wysypka drobnoplamista (drobne jasnoczerwone plamki dosyć gęsto rozrzucone na skórze). Początkowo dostrzec ją można za uszami i na karku, później na tułowiu. Przez pierwsze kilkanaście godzin wysypka narasta, a później dopiero zaczyna stopniowo ustępować. Zdarza się, że jest ona tak delikatnie wyrażona, że właściwie niewidoczna dla rodzica – dopiero lekarz w trakcie badania zwraca uwagę na jej obecność. Ta wysypka nie jest dla dziecka uciążliwa, nie swędzi i nie pozostawia przebarwień. Pojawienie się wysypki zwiastuje koniec choroby. Dziecko już nie zaraża i gorączka już nie powraca.

Drgawki przy trzydniówce – co robić?

Przy tej łagodnej chorobie wieku dziecięcego zdarzyć się mogą sytuacje szczególne. Należą do nich drgawki gorączkowe. Ich wiek występowania (do 5 roku życia) pokrywa się z wiekiem występowania trzydniówki. U dzieci z predyspozycjami do drgawek gorączkowych pojawiają się one właśnie przy nagłym wzroście temperatury. Dlatego działamy tutaj zdecydowanie szybciej. Nie dopuszczamy do wzrostu temperatury powyżej 38’C. Jeśli napad drgawek wystąpi mimo wszystko, to układamy dziecko w pozycji na boku (bezpiecznej, chroniącej przed zachłyśnięciem) i zdejmujemy ewentualne nadmierne okrycie, a następnie czekamy aż napad ustąpi. Przy pierwszym takim incydencie rodzice nie mają zwykle żadnych leków przeciwdrgawkowych, które można podać doodbytniczo jeśli napad się przedłuża. W takiej sytuacji najważniejszy jest spokój i cierpliwość. Brak ustąpienia napadu w ciągu kilku minut (ok 5) nakazuje wezwanie pogotowia ratunkowego.

Leczenie trzydniówki u niemowląt i dzieci

Trzydniówka jako łagodna choroba wirusowa nie wymaga od nas specjalistycznego leczenia. Działamy jedynie na złagodzenie objawów. Podajemy leki przeciwgorączkowe w dawce dostosowanej do wagi dziecka (a nie do jego wieku!) i nawadniamy. Podawać można paracetamol lub ibuprofen (po 3 msc życia), czyli leki dedykowane do zwalczania gorączki u małych dzieci. Nie ma sensu stosowanie antybiotyków, bo nie działają one w przypadku infekcji wirusowych.

Czy rumieniowi nagłemu można zapobiegać?

W profilaktyce choroby trzydniowej zastosowanie ma jedynie unikanie dzieci z wysoką gorączką. Nie daje to oczywiście gwarancji uniknięcia zachorowania, bo chory zaraża jeszcze zanim pojawią się u niego objawy, ale w niektórych sytuacjach pozwala uniknąć choroby. Dodatkowo należy pamiętać o podstawowych zasadach higieny – mycie rąk. Nie istnieje ani szczepienie przeciw chorobie, ani żaden lek pozwalający na uniknięcie zachorowania.