Poniższy artykuł przybliży Ci:
- Jakie pułapki żywieniowe mogą „czyhać” na Twoje dziecko?
- Czym jest programowanie metaboliczne?
- Jak unikać błędów w żywieniu Twojego dziecka?
1000 pierwszych dni nie kończy się z 1. urodzinami
1000 pierwszych to wyjątkowy czas, w którym wciąż dojrzewający i wrażliwy organizm bardzo szybko się rozwija i ma wciąż szczególne potrzeby żywieniowe, inne niż dorosły. To także czas kształtowania zachowań i nawyków żywieniowych 1Mika M., Matuszczyk P., Kształtowanie prawidłowych nawyków żywieniowych u niemowląt i małych dzieci, Standardy Medyczne Pediatria, 2017, T. 14, 733-738. Nie wolno zatem zapominać, że ten niezwykle ważny etap trwa nadal po 1. roku życia! Właściwie zbilansowana i urozmaicona dieta ma ogromny wpływ na prawidłowy rozwój dziecka, a także na obniżenie ryzyka rozwoju chorób cywilizacyjnych 2Weker H i wsp., Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1-3 roku życia, Zakład Żywienia, Instytut Matki i Dziecka, 2013.
Jak żywione są małe dzieci w Polsce
W 2016 roku Instytut Matki i Dziecka przeprowadził wnikliwe badanie pod nazwą „Kompleksowa ocena sposobu żywienia i stanu odżywienia dzieci w wieku 5-36 miesięcy w Polsce”3 Weker H., Socha P. i wsp., Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia, Instytut Matki i Dziecka, 2016. Badaniem objęto ponad 1000 niemowląt i małych dzieci z losowo dobranej próby odzwierciedlającej populację polską w tym wieku. Obejmowało ono ocenę stanu odżywienia dzieci w oparciu o dane na temat wzrostu, masy ciała, stanu zdrowia i aktywności dziecka oraz ocenę sposobu żywienia dzieci, w tym ich zachowań i preferencji żywieniowych. Dane te odnoszono do standardów WHO oraz aktualnych zaleceń żywieniowych, stanowią one obecnie najbardziej aktualne i wiarygodne źródło informacji na temat żywienia dzieci.
Jadłospis dzieci w wieku 1-3 – wnioski z badania.
- 88% dzieci otrzymuje za mało warzyw w codziennej diecie
- 83% dzieci otrzymuje posiłki dosalane
- 75% dzieci spożywa nadmierną ilość cukru
- 94% dzieci otrzymuje niewystarczającą ilość witaminy D z dietą, co zwiększa ryzyko niedoboru witaminy D
- Niedobory wapnia występują w dietach 42% dzieci,
- 93% małych dzieci otrzymuje posiłki ze stołu rodzinnego
- 32% dzieci ma nieprawidłową masę ciała
Wyniki tego badania jednoznacznie wskazują, że komponowanie diety malucha jest dla rodziców wielkim wyzwaniem, a niestety błędy żywieniowe w 1000 pierwszych dni mogą rzutować na zdrowie w dorosłości. Mleko matki ma wiele zalet i stanowi ważne źródło składników odżywczych, także dla dzieci po 1. r.ż., ale nie wystarczy do zbilansowania diet 4 Szajewska H. i wsp., Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Zalecenia PTGHiŻD. Pediatria, 2014, 11.3 321-338.. By zapobiegać niedoborom niezbędna jest różnorodna żywność najwyższej jakości, w odpowiednich proporcjach.
Bardzo pocieszający jest fakt, że badanie wykazało, że 67% rodziców dzieci w wieku 5-36 miesięcy zna ideę 1000 pierwszych dni czyli wie, że to, w jaki sposób jest żywione dziecko w tym okresie ma wpływ na jego zdrowie w przyszłości. Badanie jasno wykazało, że Ci rodzice lepiej żywili swoje dzieci! Rzetelna wiedza i edukacja są zatem niezbędne dla prawidłowego żywienia dzieci.
Prawidłowe żywienie dziecka po pierwszym roku życia
Programowanie metaboliczne jest coraz częściej potwierdzane przez badania, co jeszcze bardziej przekonuje o tym, jak ważne jest dopilnowanie właściwego zbilansowania diety dziecka.
Kolejną istotną rzeczą jest fakt, że czas po pierwszym roku życia to okres nabywania nowych umiejętności, nauki chodzenia i mówienia. Szczególnie ważne są wtedy:
- Witamina D i wapń, aby dziecko mogło pewnie stawiać pierwsze kroki5Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej, IŻŻ, Warszawa, 2017.
- Żelazo i jod dla nowych umiejętności poznawczych6Jauregi-Lobera I., Iron deficiency and cognitive functions, Neuropsychatr Dis Treat. 2014, 10, 2087-2095
- Witamina A i C dla odporności7 Maggini, S., Wenzlaff, S., Hornig, D. Essential role of vitamin C and zinc in child immunity and health. Journal of International Medical Research, 2010, 38(2), 386-414.8 Ross C., Vitamin A and retinoic acid in T cell–related immunity–. The American Journal of Clinical Nutrition, 2012, 96.5: 1166S-1172S.
Dlatego dla prawidłowego rozwoju dziecka bardzo ważne jest przestrzeganie zaleceń żywieniowych i właściwe ułożenie jadłospisu dziecka. O tym jaką żywność wybierać i w jakich proporcjach można przeczytać w artykule o żywieniu dziecka po 1. roku życia.
Wyniki cytowanego powyżej badania Instytutu Matki i Dziecka jasno wskazują jednak, że w praktyce prawidłowe zbilansowanie diety jest bardzo trudnym zadaniem i u znacznej większości polskich rodziców nie przynosi pozytywnego skutku9Weker H., Socha P. i wsp., Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia, Instytut Matki i Dziecka, 2016. Poprawa sposobu żywienia uwzględnia przede wszystkim żywność i zmiany stylu życia, ale elementem strategii zapobiegania niedoborom jest także żywność wzbogacana10Jarosz M., Normy żywienia dla populacji polskiej, IŻŻ, Warszawa, 2017.. Badania naukowe nad poprawą stanu odżywienia małych dzieci istotnie wykazały, że skutecznym sposobem by zapobiegać niedoborom ważnych składników (niedoborom żelaza czy witaminy D) jest włączenie mleka modyfikowanego do diety dziecka11Akkermans N i wsp., A micronutrient-fortified young-child formula improves the iron and vitamin D status of healthy young European children: a randomized, double-blind controlled trial. The American Journal of Clinical Nutrition, 2017, 105.2: 391-399.. Eksperci zalecają aby w codziennym menu dziecka znalazły się 3 porcje mleka (w tym modyfikowanego) i produktów mlecznych łącznie12Weker H i wsp., Poradnik żywienia dziecka w wieku od 1-3 roku życia, Zakład Żywienia, Instytut Matki i Dziecka, 2013. Niestety w przypadku niemal 90% dzieci w Polsce spożycie nabiału jest niewystarczające13Weker H., Socha P. i wsp., Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. do 36. miesiąca życia, Instytut Matki i Dziecka, 2016, dlatego warto zwrócić szczególną uwagę na tę grupę produktów.
Wyniki badania sposobu żywienia najmłodszych w Polsce są alarmujące. Pamiętajmy o tym, że dziecko to nie mały dorosły i nadal jego potrzeby żywieniowe są różne od potrzeb osoby dorosłej. Wiemy jednak, że Ci rodzice, którzy wiedzą, że prawidłowe żywienie dziecka w okresie 1000 pierwszych dni jest istotne dla zdrowia w przyszłości dokonują lepszych wyborów żywieniowych. Świadomość i wiedza to zatem podstawa sukcesu dla zapewnienia małym dzieciom zdrowej dorosłości.
Sprawdź, czy Twoje dziecko ma prawidłową masę ciała. Skorzystaj z naszego kalkulatora i oblicz jego wskaźnik masy ciała (BMI).
