Zastanawiasz się co możesz zrobić, żeby Twój maluszek miał dobre podstawy do uczenia się i zapamiętywania. W jaki sposób możesz dać solidne podstawy dla rozwoju dziecka. Z tego artykułu dowiesz się czym jest rozwój poznawczy i jaki wpływ na niego ma dieta.
Prawidłowy rozwój poznawczy niemowlęcia
Noworodek, przychodząc na świat jest zupełnie zależny od swoich opiekunów. Od początku jednak mózg dziecka przetwarza informacje o otoczeniu, analizuje je i wyciąga wnioski. Procesy te składają się na rozwój poznawczy niemowlęcia. Dzięki niemu dziecko zdobywa wiedzę o otaczającym go świecie i o samym sobie. Jeżeli rozwój w tym okresie przebiega prawidłowo stanowi solidną podstawę powodzenia w szkole i w późniejszym życiu.
Na rozwój poznawczy dziecka wpływa wiele czynników. Są to między innymi uwarunkowania genetyczne i czynniki środowiskowe takie jak relacja rodzica/opiekuna z dzieckiem i różne bodźce płynące z otoczenia, a także aktywność ruchowa. O wspieraniu rozwoju dziecka możesz przeczytać tu https://1000dni.pl/dziecko-1-3-lata/cwiczenia-dla-dzieci-rozwoj-dziecka-przez.
Rozwój poznawczy jest ściśle związany z rozwojem układu nerwowego dziecka. Mózg najintensywniej rozwija się w ciągu 1000 pierwszych dni jego życia. W tym czasie pobiera nawet 50-60% energii płynącej z pożywienia 1Steiner P. Brain fuel utilization in the developing brain. Ann. Nutr. Metab. 2019; 75 supl. 1: 8-18. Nieoceniony zatem wpływ na rozwój procesów poznawczych ma dieta małego dziecka.
Składniki odżywcze wspierające rozwój poznawczy
Urozmaicona dieta daje podstawy do prawidłowego rozwoju niemowlaka. Wiemy, że są składniki odżywcze, które mają szczególne znaczenie dla rozwoju mózgu i procesów poznawczych.
Do najważniejszych należy żelazo, które wbudowując się do hemoglobiny w czerwonych krwinkach pomaga w odpowiednim utlenowaniu organizmu, w tym mózgu. Poza tym żelazo uczestniczy w procesie mielinizacji osłonek komórek nerwowych. Pomagając w dojrzewaniu układu nerwowego pierwiastek ten ma ogromny wpływ na rozwój poznawczy niemowlęcia.
Kolejnym istotnym składnikiem są wielonienasycone kwasy tłuszczowe omega-3, a wśród nich DHA (kwas dokosaheksaenowy). Jest on podstawowym budulcem komórek mózgu i siatkówki oka. Jego największa ilość w układzie nerwowym gromadzi się właśnie w ciągu 1000 pierwszych dni życia. Jest to jeden z najlepiej przebadanych składników diety, wykazujący pozytywny wpływ na rozwój noworodka. Suplementowanie DHA przez matkę już w okresie ciąży pomaga w rozwoju postrzegania, myślenia i zapamiętywania przez dziecko, a także wpływa na jego ostrość widzenia. O kwasach omega-3 możesz przeczytać także w artykule https://1000dni.pl/zywienie-i-rozwoj-niemowlecia/kwasy-omega-3-w-diecie-dziecka.
Wśród pozostałych niezmiernie istotnych składników odżywczych należy wymienić jod, kwas foliowy, witaminy z grupy B, m.in. B12 i cholinę. O wielu zapewne jeszcze nie wiemy, ale urozmaicona dieta może dostarczyć wszystkiego, co niezbędne, aby wspierać rozwój poznawczy dziecka.
Podstawowym i najlepszym sposobem karmienia noworodka i niemowlęcia w pierwszych 6 m.ż. jest pokarm mamy. Zawiera on wszystkie niezbędne składniki wspierające rozwój małego dziecka w tym okresie. Są także dane naukowe, które pokazują, że dzieci karmione piersią mają wyższy iloraz inteligencji i w późniejszym okresie osiągają lepsze wyniki w nauce. Karmienie piersią ma istotny wpływ na rozwój funkcji poznawczych.
Jeżeli z jakichkolwiek powodów karmienie piersią nie jest możliwe, niemowlę powinno otrzymywać mleko modyfikowane o odpowiedniej kompozycji, najlepiej dobrane przez lekarza. Mleka modyfikowane dla niemowląt mają odpowiednią zawartość wspomnianych wyżej składników, w tym żelaza i DHA.
Od ok. 6 m.ż. dziecko dla prawidłowego rozwoju potrzebuje poza pokarmem mamy produktów uzupełniających. Ważne jest, aby od początku wprowadzać co jakiś czas nowy pokarm, tak, aby pod koniec 1 r.ż. dziecko mogło spożywało różnorodne produkty: https://1000dni.pl/dziecko-1-3-lata/skladniki-odzywcze-w-zywieniu-rocznego-dziecka Rozszerzając dietę pamiętaj o warzywach, owocach, mięsie, jajach, rybach, orzechach i nasionach, dobrych olejach i a także produkty mleczne jak jogurt czy ser twarogowy.
Istotnym elementem jest także dbanie o prawidłowe nawodnienie dziecka. O ile niemowlę jest wyłącznie karmione piersią czy mlekiem modyfikowanym zwykle nawodnienie jest odpowiednie, to zdarza się, że dzieci spożywające produkty stałe nie zawsze sygnalizują, że chce im się pić. Jednym z objawów odwodnienia jest właśnie pogorszenie funkcji poznawczych (zapamiętywania, koncentracji). Rodzic powinien zadbać o odpowiednią ilość płynów w diecie małego dziecka https://1000dni.pl/ciaza-i-porod/woda-najlepszy-napoj-od-poczatku-zycia.
Jak na rozwój niemowlęcia mogą wpłynąć niedobory żywieniowe?
Jak ważne jest znaczenie prawidłowego żywienia w okresie niemowlęcym możemy przekonać się na podstawie niedoborów żelaza. Badania pokazują, że dzieci, które miały niedobory żelaza w 1 r.ż. mają gorsze wyniki w nauce w okresie wczesnoszkolnym, a także nastoletnim. Dochodzi też do pogorszenia jakości snu i rozwoju motorycznego dziecka.
Innym dobrze przebadanym składnikiem jest witamina B12, której niedobory powodują opóźnienia w dojrzewaniu komórek nerwowych, co przekłada się na opóźnienie rozwoju zdolności poznawczych, ale także na rozdrażnienie dziecka, apatię czy słabe przyrosty masy ciała ze względu na pogorszenie apetytu.
Zdrowa i urozmaicona dieta dziecka w pierwszych 3 latach życia ma istotny wpływ na rozwój i usprawnienie zdolności poznawczych. Daje solidne podstawy, na bazie których dziecko może uczyć się, zapamiętywać i zdobywać informacje o otaczającym go świecie.