Kiedy maluch staje się coraz bardziej ciekawy świata jedzenia, rodzice często zastanawiają się, jak zacząć rozszerzanie diety. Początki mogą być nieco trudne. Jednak warto pamiętać o kilku istotnych zasadach, które pomogą niemowlakowi prawidłowo rozwinąć umiejętności gryzienia i połykania pokarmów. Jeśli zastanawiasz się jak nauczyć dziecko jeść kawałeczki to koniecznie przeczytaj ten artykuł.
Trening smaków u dzieci z wybiórczością pokarmową
Przed zmianą konsystencji posiłków zwróć uwagę na różnorodność smaków podawanych dziecku. Według ekspertów1Szajewska, Hanna, et al. „Zasady żywienia zdrowych niemowląt. Stanowisko Polskiego Towarzystwa Gastroenterologii, Hepatologii i Żywienia Dzieci.” Pediatria 11 (2021): 321-338., 1000 pierwszych dni życia dziecka mają kluczowe znaczenie w kształtowaniu preferencji smakowych. Niemowlęta wykazują dużą elastyczność w upodobaniach smakowych i jednocześnie poprzez swoją ciekawość świata, uczą się nowych smaków. Doświadczenia kulinarne kształtują ich indywidualne upodobania, tzw. wzór preferencji smakowych2Toporowska-Kowalska, Ewa, and Marzena Funkowicz. „Kształtowanie preferencji smakowych we wczesnym okresie życia.” Stand Med Pediatr 12 (2015): 689-697.. Dlatego, warto rozpoczynać wprowadzanie nowych produktów od warzyw, zwłaszcza zielonych, a następnie stopniowo dodawać owoce i inne składniki. Zaleca się także wprowadzanie trudniejszych smaków, takich jak gorzki (np. brukselka, brokuły) czy kwaśny, aby uczyć dzieci akceptacji różnorodności. Pokarmy słodkie i słone są często bardziej atrakcyjne, ale różnorodność smaków jest kluczowa dla uniknięcia wybiórczości w późniejszym życiu dziecka.
Jak przejść z papek na grudki
Badania wskazują, że między 6. a 12. miesiącem życia dzieci przechodzą okres wrażliwości na nowe konsystencje3Toporowska-Kowalska, Ewa, and Marzena Funkowicz. „Kształtowanie preferencji smakowych we wczesnym okresie życia.” Stand Med Pediatr 12 (2015): 689-697.. Rozpoczynając wprowadzanie stałych pokarmów między 17 tygodniem a 26. tygodniem życia dziecka. Eksperci rekomendują by zacząć od posiłków gładkich, np. gotowanych i zmiksowanych warzyw, owoców, kaszek/kleików czy mięsa. Podawaj je łyżeczką, choć warto również pozwolić dziecku na samodzielne eksperymentowanie z jedzeniem, co pozytywnie wpłynie na akceptację różnych smaków i konsystencji. Pomimo bałaganu, to ważna część rozwoju niemowlaka. Pamiętaj, że na początku rozszerzanie diety bardziej przypomina naukę, dlatego nie przejmuj się, gdy maluch nie zje dużej ilości.
Jak nauczyć dziecko jeść kawałki
W 7. miesiącu zacznij rozszerzać dietę dziecka, wprowadzając potrawy z grudkami czyli pokarmy zmiażdżone widelcem lub drobno posiekane nożem. Może to być np. gotowana, posiekana ryba, posiekane, surowe warzywa lub owoce. Jednocześnie zacznij podawać maluchowi kawałki produktów do rączki tzw. finger foods np. miękkie, ugotowane warzywa, surowe owoce czy mięso. Ważne jest by zwiększać rozmiar grudek i kawałków w posiłku wraz z wiekiem dziecka.
Możesz też wspomóc się gotowymi daniami dla dzieci z oznaczonym wiekiem na opakowaniu. Konsystencja tych produktów jest dostosowana do wieku dziecka i również pozwala na naukę gryzienia i połykania.
Absolutnie nie należy zwlekać ze zmianą konsystencji pokarmów. Trudności w jedzeniu czy rozwój mowy u dzieci starszych często mają związek z zaburzeniami rozwoju mięśni odpowiedzialnych za gryzienie, żucie i połykanie4Knapek, Magdalena, and Agnieszka Kozioł-Kozakowska. „Anatomiczne i fizjologiczne uwarunkowania opóźnienia w rozwoju mowy: jedzenie.” Przegląd Logopedyczno-Pedagogiczno-Psychologiczny 2 (2020).. Stąd tak ważne, aby umożliwić dziecku naukę gryzienia i połykania w odpowiednim czasie.
Dziecko nie chce jeść grudek
Czasem jednak zdarza się, że maluch nie akceptuje zmiany konsystencji posiłków np. nie chce przejść z papek na grudki. Jedną z przyczyn takiego zachowania może być zbyt późne wprowadzenie pokarmów o trudniejszej konsystencji do gryzienia. Inną przyczyną może być nadmierne odwlekanie korzystania z akcesoriów do karmienia np. zbyt długie korzystanie z butelki ze smoczkiem zamiast łyżeczki5Szajewska, Hanna, et al. Żywienie i leczenie żywieniowe dzieci i młodzieży. Medycyna Praktyczna, 2017, s. 277-282.. Wcześniaki również należą do grupy szczególnie narażonej na występowanie trudności z karmieniem. Oczywiście istnieją również inne możliwe przyczyny, takie jak zaburzenia chorobowe czy wady górnego odcinka przewodu pokarmowego. Jeśli zachowanie dziecka budzi Twoje zaniepokojenie, warto skonsultować się z pediatrą oraz terapeutą karmienia, którzy mogą zaproponować odpowiednie strategie dietetyczne i terapeutyczne.
Sprawdź też ten artykuł: „Neofobia, czyli kiedy dziecko nie chce jeść”
Dziecko połyka, a nie gryzie
Jedzenie pokarmów to wbrew pozorom bardzo skompilowany proces, gdzie zaangażowanych jest wiele struktur mięśniowych jamy ustnej, gardła i przełyku. Niemowlak, rozpoczynając swoją przygodę z nowym jedzeniem stopniowo uczy się tego procesu. Dlatego na początku rozszerzania diety, dziecko może połykać grudki i kawałki jedzenia, nie rozdrabiając ich dokładnie. To normalne zachowanie, które ustępuje w miarę nabierania przez niemowlaka doświadczenia w jedzeniu.
Jak nauczyć dziecko gryźć jedzenie
Oto kilka pomysłów jak wspomóc niemowlaka w procesie nauki gryzienia:
- serwuj mu pokarmy o odpowiedniej konsystencji, które są łatwe do gryzienia np. miękkie owoce, gotowane warzywa, delikatne mięso.
- wykorzystuj różne tekstury jedzenia, aby pobudzić zainteresowanie malucha – daj mu możliwość dotykania, wąchania i smakowania różnych pokarmów.
- jedz razem z dzieckiem, aby pokazać, jak się to robi.
- bądź cierpliwa i konsekwentna – rób notatki i sprawdzaj, czy codziennie oferujesz dziecku okazje do praktyki gryzienia różnych pokarmów.
- ogranicz ilość jedzenia, które łatwo się rozpuszcza w ustach, aby zachęcić dziecko do gryzienia i żucia.