Spis treści
W Polsce cztery na dziesięć urodzonych maluszków przychodzi na świat drogą cesarskiego cięcia, a na świecie liczba tego typu urodzeń wzrosła od 2000 roku (12,1%) do 2015 roku (21,1%) prawie dwukrotnie. Na czym poleca cesarskie cięcie? To operacja polegająca na wydobyciu dziecka z łona matki poprzez rozcięcie jej powłok brzusznych i macicy w okolicy trzonu i szyjki. Decyzja co do przeprowadzenia porodu przez cesarskie cięcie podyktowana jest ratowaniem zdrowia, a nawet życia mamy lub dziecka. Takie rozwiązanie ma jednak często swoje konsekwencje zdrowotne w dalszym życiu dziecka, z których warto zdawać sobie sprawę planując opiekę nad maleństwem, w tym jego właściwe żywienie.
W jaki sposób „cesarka” może negatywnie wpłynąć na zdrowie dziecka?
Z roku na rok przybywa dowodów, że w kluczowym dla życia człowieka momencie t.j. w tzw. 1000 pierwszych dniach czynniki środowiskowe, do których należy rozwój mikrobiomu jelitowego maluszka mają wpływ na jego zdrowie nie tylko w okresie wczesnego dzieciństwa, ale również w dalszym życiu. U dzieci, które przyszły na świat drogą cesarskiego cięcia obserwowana jest często tzw. dysbioza, która przekłada się na nieprawidłowy rozwój odporności. – oznacza to, że mikrobiota jelitowa po cc może się różnić u dzieci urodzonych w ten sposób. Fakt ten pociąga za sobą wzrost częstości występowania infekcji we wczesnym dzieciństwie. Dodatkowo maluszki z zaburzonym składem mikroorganizmów jelitowych mają o 9-13% wyższe ryzyko infekcji wymagających pobytu w szpitalu, a leczenie infekcji częściej wymaga zastosowania antybiotyków, które powodują pogłębienie dysbiozy.
Do innych konsekwencji dysbiozy jelitowej należą m.in. zwiększone ryzyko rozwoju alergii. Czy można temu zapobiec poprzez właściwe żywienie maluszka, który urodził się drogą cesarskiego cięcia? Tak, jednym z kamieni milowych karmienia dziecka po cc jest prawidłowa kolonizacja jelit stymulowana przez składniki jego diety. Dlatego właściwe żywienie niemowlęcia po cesarskim cięciu jest dla niego wyjątkowo ważne.
Dlaczego u dzieci po cc występuje dysbioza jelitowa?
Poród przez cc związany jest z inną kolonizacją jelit w porównaniu do tego, jak przebiega to u dzieci, które zostały urodzone siłami natury. Maluszek po porodzie tzw. waginalnym miał kontakt z mikroorganizmami bytującymi w kanale rodnym mamy, a w jego jelitach rozwija się mikrobiom, w którym dominującym rodzajem bakterii są Bifidobakterie, z którym organizm człowieka, a szczególnie jego układ immunologiczny zdążył się „zaprzyjaźnić” od pokoleń. Co więcej, z tymi mikroorganizami organizm człowieka nauczył się żyć w symbiozie i są one jedynymi w pełni tolerowanymi obcymi organizmami w jelitach! Co można powiedzieć o odporności dzieci po cesarskim cięciu? Noworodek urodzony drogą cięcia cesarskiego pozbawiony był kontaktu z mikrobiotą jelitową oraz dróg rodnych matki, co skutkuje odmiennym składem bakterii jelitowych, m.in. mniejszym ilości bakterii z rodzaju Bifidobacterium. U takich noworodków zauważono zmniejszenie liczby innych ważnych bakterii, natomiast zwiększenie liczebności bakterii pochodzenia szpitalnego, w tym szczepów szpitalnych i opornych na antybiotykoterapię!
Jakie karmienie jest najlepsze dla dzieci po cesarce? Czy probiotyki dla dziecka po cesarce są koniecznością?
Idealnym sposobem żywienia takiego dziecka jest karmienie piersią, bowiem w mleku kobiecym znajduje się wiele substancji stymulujących prawidłowy rozwój układu odpornościowego. Do tzw. immunomodulatorów należą galaktooligosacharydy mleka mamy, szczepy probiotyczne, jak również tzw. postbiotyki, do których należą metabolity bakterii probiotycznych, a także ich obumarłe komórki. Stąd też dominującym rodzajem bakterii jelitowych u niemowląt urodzonych naturalnie i karmionych piersią jest Bifidobacterium, w dalszej kolejności Lactobacillus i takimikrobiom uważany jest za wzorcowy. Mama, która urodziła swoje maleństwo drogą cięcia cesarskiego na swojej drodze do karmienia piersią może napotkać szereg trudności, bowiem proces laktacji może, chociaż nie musi być u niej opóźniony i utrudniony. Jak pokazują wyniki badań do sukcesu w karmieniu piersią potrzebna jest wiara kobiety w sukces, jak najszybsze przystawianie maluszka do piersi i wsparcie wykwalifikowanego personelu. Niestety często z uwagi na ból po zabiegu, stres mamy lub obawę o wpływ leków stosowanych do znieczulenia podczas zabiegu na organizm dziecka karmienie naturalne jest opóźniane, co przekłada się na powstanie realnych problemów z karmieniem piersią. Z uwagi na wyjątkowo cenny skład mleka kobiecego warto zawalczyć o każdą kroplę mleka mamy[fn]Tully KP, Ball HL. Maternal accounts of their breast-feeding intent and early challenges after caesarean childbirth. Midwifery. 2014;30(6):712–9[/fn]. Przeczytaj jak rozwiązać najczęstsze problemy z laktacją, aby karmić swojego maluszka piersią.
Karmienie mieszane dzieci po cc w drugim półroczu życia
W drugim półroczu życia przychodzi czas na rozszerzanie diety maluszka. Niezależnie od tego, czy mama kontynuuje karmienie piersią, czy też nie, jedną z nowych kategorii produktów wprowadzanych do menu zdrowego dziecka jest nabiał. Kaszki na mleku lub kubek mleka modyfikowanego stają się codziennymi posiłkami. W przypadku dziecka, które korzysta z mleka mamy oraz mleka modyfikowanego mówimy o karmieniu mieszanym. Dla starszych niemowląt po cc taki posiłek może być okazją do dostarczenia oprócz potrzebnej porcji energii i cennych składników odżywczych również kolejnej porcji składników modulujących dalszy rozwój układu odpornościowego. Mleka modyfikowane po cesarce zostały zaprojektowane z myślą o wsparciu rozwoju przyjaznego mikrobiomu jelitowego dzięki zawartości GOS/FOS oraz wybranych oligosacharydów mleka kobiecego zwanych HMO i szczepów bakterii probiotycznych Bifidobacterium Breve M-16V. Warto wziąć pod uwagę zastosowanie takiego rozwiązania w żywieniu niemowlęcia i małego dziecka biorąc pod uwagę, że pierwsze 2 lata życia człowieka jest tzw. krytycznym oknem w kolonizacji mikrobioty jelitowej, a tym samym okresem najważniejszym dla prawidłowego rozwoju odporności.
