Kobiety w okresie laktacji często w obawie o zdrowie dziecka stosują restrykcyjne diety eliminacyjne. Ograniczanie różnych składników w diecie może spowodować niedobory pokarmowe lub niedożywienie, a to z kolei może wpłynąć na samopoczucie i stan zdrowia mamy Najlepszym sposobem przestrzegania diety w okresie karmienia piersią jest prawidłowy sposób żywienia przez odwzorowanie zaleceń przedstawionych w Piramidzie Zdrowego Żywienia i Aktywności Fizycznej1. Nie zaleca się rutynowego eliminowania produktów z diety kobiety karmiącej piersią, jednak w niektórych przypadkach czasowe wykluczenie niektórych składników może być zalecane.
Czym jest dieta eliminacyjna
Jest to czasowe wykluczenie z diety produktów wywołujących dolegliwości. Wykluczając jedne produkty koniecznie trzeba zastąpić je produktami równoważnymi, tj. takimi, które dostarczają podobne ilości składników odżywczych. Restrykcyjna eliminacja wielu produktów z diety kobiety karmiącej i nie stosowanie zamienników eliminowanych pokarmów ma swoje konsekwencje i może prowadzić do niedoborów energii, witamin czy składników mineralnych2. Z kolei zły stan odżywienia mamy karmiącej może negatywnie wpływać na samopoczucie i stan zdrowia. Organizm kobiety jest skonstruowany w taki sposób, że wytwarzając mleko – potrzebne do tego składniki pobierze albo z pokarmów, jakie spożywa kobieta, albo – z zapasów w jej organizmie. Dlatego odpowiednie żywienie podczas karmienia piersią jest tak istotne. Tymczasem, jak wynika z badań aż 76% matek karmiących deklarowało stosowanie diety eliminacyjnej3. Było to spowodowane troską o zdrowie dziecka i profilaktyką alergii.
Prewencja alergii?
Mamy przestraszone ryzykiem wystąpienia alergii u dziecka, często samodzielnie, na wszelki wypadek eliminują ze swojej diety bardzo dużą ilość potencjalnie alergizujących produktów by ustrzec dziecko przed alergią4. W badaniach naukowych wykazano jednak, że sposób żywienia matek w trakcie laktacji nie ma wpływu na wystąpienie alergii, astmy czy egzemy i innych objawów alergii u niemowląt, dlatego stosowanie diet eliminacyjnych w profilaktyce alergii nie jest uzasadnione5. Wykluczanie na wszelki wypadek z diety mamy produktów, które mogą powodować alergię u dziecka jest bardzo dla niej niebezpieczne, może doprowadzić do niedoborów, które mogą wpłynąć niekorzystnie na zdrowie kobiety karmiącej piersią6. W dodatku właśnie przez takie zachowania alergia może się rozwinąć w późniejszych latach życia dziecka.7
Kolki
Kolejną częstą przyczyną eliminacji pokarmów „na wszelki wypadek” są kolki niemowlęce. Większość badań nie potwierdza skuteczności wielu popularnych sposobów na łagodzenie objawów kolki u niemowląt8. W leczeniu kolki nie zaleca się też prewencyjnego stosowania diety bezlaktozowej i bezmlecznej, nie ma też podstaw do przerywania karmienia piersią z powodu kolki niemowlęcej 9. Stosowanie przez mamę karmiącą diety eliminacyjnej ma uzasadnienie jedynie w przypadku podejrzenia przez lekarza alergii na białka mleka krowiego u dziecka.
Dla kogo dieta eliminacyjna?
Jeżeli rodzic zaobserwuje u swojego malucha niepokojące objawy mogące świadczyć o nadwrażliwości lub alergii pokarmowej, być może w tym przypadku konieczna będzie eliminacja niektórych produktów z diety mamy karmiącej piersią. Podstawą do zastosowania diety eliminacyjnej u mamy karmiącej są jedynie znacząco nasilone objawy nadwrażliwości pokarmowej u niemowlęcia10. Lekarz przeprowadzi dokładny wywiad, zbada dziecko i jeśli będzie taka potrzeba (i tylko wtedy, a nie na wszelki wypadek), zaleci dietę eliminacyjną11. Istotne jest jednak, by każdy wyeliminowany produkt zastąpić innym produktem o podobnej wartości odżywczej. Ważne: w celu zapewnienia wszystkich składników odżywczych dieta eliminacyjna mamy stosowana ze wskazań medycznych może wymagać suplementacji12. Należy to również skonsultować z lekarzem i nie stosować ani suplementacji ani diety eliminacyjnej na własną rękę.
Mama w czasie laktacji może jeść wszystko lub prawie wszystko (prawie, bo są produkty, z których każdy powinien rezygnować, jak fast foody, produkty wysoko przetworzone czy słodycze w nadmiarze)13 jeśli tylko nie widać u dziecka żadnych niepokojących reakcji – życzymy smacznego!
Karmienie piersią i dieta w czasie laktacji