Spis treści
Odpowiedniej jakości tłuszcze zwierzęce i roślinne są źródłem energii oraz składników odżywczych niezbędnych dla prawidłowego wzrostu i rozwoju Twojego dziecka. Dlatego też codzienna urozmaicona dieta malucha powinna zawierać tłuszcze.
Dowiedz się, jakie tłuszcze wybierać w żywieniu dziecka, a jakich unikać.
Co dobrego w tłuszczach?
Tłuszcze pokarmowe odgrywają ważną rolę w żywieniu dziecka, gdyż stanowią źródło energii dla młodego, rozwijającego się organizmu. Tworzą też warstwę izolacyjną w tkance podskórnej, która zabezpiecza organizm przed utratą ciepła i służy jako ochronna wyściółka dla narządów wewnętrznych. Są one również źródłem kwasów tłuszczowych, w tym niezbędnych nienasyconych kwasów tłuszczowych, tzw. NNKT, których organizm człowieka sam nie wytwarza i które muszą być dostarczane z żywnością.
Tłuszcze poprawiają też smak i zapach pokarmów, co jest szczególnie istotne dla małych niejadków. Dzięki temu pomagają w dostarczeniu do organizmu również innych cennych składników, takich jak białka i węglowodany. Tłuszcze pomagają też we wchłanianiu rozpuszczalnych w nich witamin A, D, E i K, których niedobór może prowadzić do zaburzenia wzrostu i rozwoju.
Optymalna ilość tłuszczu w diecie
Tłuszcze powinny znaleźć się w codziennym jadłospisie dziecka, a ich restrykcyjne ograniczanie może wpływać niekorzystnie na ich tempo wzrostu i rozwoju. W żywieniu dzieci po 1. roku życia ilość tłuszczu powinna pokrywać ok. 30-35% całodziennego zapotrzebowania na energię. Jest to ilość większa w porównaniu z dietą dorosłych. Zgodnie z modelowym talerzem żywienia optymalna ich ilość to 1-2 porcje dziennie (sprawdź, co oznacza 1 porcja, korzystając z naszego modelowego talerza żywieniowego). Należy pamiętać, że nie tylko masło i oleje są źródłem tłuszczu. Występuje on również w mięsie i jego przetworach oraz w mleku i produktach mlecznych.
Jakie tłuszcze podawać dziecku?
W diecie dzieci powinny się znaleźć zarówno tłuszcze pochodzenia zwierzęcego (masło), jak i roślinnego (oleje, oliwa). Tłuszcze szczególnie zalecane w codziennej diecie to takie, które zawierają znaczące ilości nienasyconych kwasów tłuszczowych, przede wszystkim długołańcuchowych wielonienasyconych kwasów tłuszczowych, które są niezbędne do rozwoju tak ważnych organów jak mózg i siatkówka oka. Bogatym źródłem najbardziej korzystnych dla zdrowia tłuszczów są ryby, oleje roślinne oraz orzechy, które mogą stanowić doskonałą przekąskę.
Jakie tłuszcze eliminować z diety?
Należy zdecydowanie unikać podawania dzieciom pieczywa cukierniczego oraz żywności typu fast food, które zawierają szkodliwe izomery trans kwasów tłuszczowych. Spożycie niekorzystnych dla zdrowia nasyconych kwasów tłuszczowych zgodnie z najnowszymi normami żywienia11 Jarosz M. i wsp.: „Normy żywienia dla populacji polskiej – nowelizacja”; Instytut Żywności i Żywienia, 2012. nie powinno przekraczać 11,1 g/dzień. Jednak badania22 Weker H. i wsp.: „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 13-36 miesięcy w Polsce”; Instytut Matki i Dziecka we współpracy z Fundacją NUTRICIA, 2011. pokazują, że dzieci w wieku 1-3 lata spożywają ich aż o 40% więcej.
Znaczne ilości tłuszczu w diecie dzieci mogą pochodzić z produktów cukierniczych i czekoladowych, które dostarczają od około 10 g do ponad 30 g tłuszczu w 100 g produktu. Dodatkowo zawierają one tzw. tłuszcz utwardzony, który jest źródłem niekorzystnych dla zdrowia izomerów trans kwasów tłuszczowych (tłuszcze trans). Z kolei porcja produktów typu fast food dostarcza przeciętnie od 20 g do ponad 30 g tłuszczu. Jeszcze więcej tłuszczu zawierają chipsy ziemniaczane, bo około 40 g w 100 g produktu (mała paczka chipsów).
Ograniczenie spożycia tłuszczu powinno odnosić się do tych właśnie produktów. Najlepiej zastępować złe tłuszcze dobrymi, pamiętając o tym, by dzienny bilans spożycia tego składnika odpowiadał zalecanym normom żywieniowym.
Masło czy margaryna?
Do ukończenia 3. roku życia w diecie dziecka powinno pojawiać się masło. Zawarty w nim cholesterol odgrywa kluczową rolę w rozwoju układu nerwowego. Masło jest świetnym dodatkiem do kanapek, zwykłe masło nie nadaje się jednak do przygotowywania potraw w wysokich temperaturach. W wysokich temperaturach sprawdzi się masło klarowane- tłuszcz zwierzęcy, wytwarzany przez gotowanie masła na małym ogniu i usuwanie (klarowanie) pojawiających się na jego powierzchni szumowin oraz osadów na dnie. Takie masło ma wysoką temperaturą dymienia, dzięki czemu można go stosować do smażenia, gotowania i pieczenia.
Kupując masło, zwracaj uwagę na ilość zawartego w produkcie tłuszczu mlecznego – powinien on stanowić minimum 82%. Tylko wtedy na opakowaniu może pojawić się nazwa „masło”.
Obróbka termiczna tłuszczów
Do przygotowania potraw w wysokiej temperaturze (smażenia, duszenia oraz pieczenia) używaj olejów, które są zalecane do tego typu obróbki. Są to olej rzepakowy, rafinowana oliwa z oliwek oraz olej ryżowy. Do obróbki cieplnej nie nadają się oliwa z oliwek extra virgin, olej słonecznikowy, lniany, z pestek dyni oraz winogron. Są one natomiast znakomite do stosowania na zimno – jako dodatek do sałatek i surówek.
Rozwiąż quiz o żywieniu niemowląt i małych dzieci
