Spis treści
Czy po 1. roku życia należy podawać dziecku mleko krowie? A co z mlekiem modyfikowanym? Czy warto podawać mleko UHT dla rocznego dziecka? Odpowiadamy na częste pytania rodziców.
Wraz ze wzrostem malca rośnie jego zapotrzebowanie na niektóre składniki odżywcze, dlatego rozszerzanie diety, również o produkty mleczne, jest zalecane. Mleko i produkty mleczne są dobrym źródłem białka i wapnia, który jest niezbędny do budowania kości Juniora. Mleko dla roczniaka jest ważnym elementem diety i warto pamiętać, że można je zamienić na inny produkt mleczny jak ser twarogowy, jogurt naturalny czy kefir. Zaleca się podawać dzieciom dziennie 3 porcje mleka i produktów mlecznych dziennie, na przykład: 2 porcje mleka oraz 1 porcję innych produktów mlecznych. Jakie mleko dla dzieci można już podawać po pierwszych urodzinach? Po pierwszym roku życia mleko krowie można podawać dziecku jako napój i jako dodatek do dań. Nie wybieraj jednak mleka świeżego. Mleko niepasteryzowane dla dzieci stanowi zagrożenie zakażeniem drobnoustrojami. Jak przygotować zatem mleko krowie dla rocznego dziecka? Bezpieczniejsze jest mleko, które już poddano obróbce termicznej jak pasteryzacja czy sterylizacja (mleko UHT)1https://www.fda.gov/food/buy-store-serve-safe-food/dangers-raw-milk-unpasteurized-milk-can-pose-serious-health-risk. Badania wykazują, że dzieci po 1. roku życia w Polsce nadal mają niedobory. Aż 42% dzieci otrzymuje niedostateczne ilości wapnia, a 94% spożywa za mało witaminy D z dietą, co oznacza, że w praktyce właściwe zbilansowanie diety u roczniaka stanowi wyzwanie2Weker H.i wsp.:”Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku 5.do 36. miesiąca życia – badanie ogólnopolskie 2016 rok”, Instytut Matki i Dziecka, 2017. Ułatwieniem w urozmaiceniu żywienia może się okazać podawanie wzbogaconych produktów dopasowanych do wieku dziecka lub mleka modyfikowanego po 1. roku życia (typu Junior)33. Marjolijn D Akkermans et al., A micronutrient-fortified young-child formula improves the iron and vitamin D status of healthy young European children: a randomized, double-blind controlled trial, Am J Clin Nutr 2017;105:391–9, które wzbogacane jest m.in. jodem, wapniem, witaminą D oraz żelazem, którego w mleku krowim są niewielkie ilości.
Czy można zamienić mleko krowie lub mleko modyfikowane „mlekami” roślinnymi w diecie dziecka?
Warto zacząć od podkreślenia tego, że nie ma „mleka” roślinnego, tylko są napoje. Napoje roślinne nie są odwzorowaniem mleka krowiego ponieważ mają odmienny skład. Zawierają one mniej białka w stosunku do mleka ssaków i nie posiadają laktozy w odróżnieniu do mleka mamy czy mleka krowiego i innych ssaków. Coraz częściej spotykamy napoje roślinne fortyfikowane, czyli wzbogacane o np. wapń. Pamiętajmy, że napoje roślinne są często dosładzane i takie produkty w diecie dzieci nie są rekomendowane. Napoje roślinne mogą być wprowadzone do diety Juniora jako urozmaicenie diety, jednak nie powinny stanowić zamiennika mleka mamy czy mleka modyfikowanego. Jeżeli zależy Ci na wprowadzeniu napojów roślinnych do diety dziecka to wybieraj te, które nie są dosładzane i są wzbogacane np. o wapń. Uważaj, bo nie wszystkie można podawać Juniorowi. Czy wiesz, że mleka ryżowego nie powinno się podawać dzieciom przed ukończeniem 5. roku życia ze względu na ryzyko wysokiej zawartości arsenu4https://www.eurekalert.org/news-releases/582327,5www.ilewazy.pl? Dobrej jakościowo napoje roślinne jak napój owsiany lub kokosowy mogą być wykorzystywane do koktajli czy placków, ale nie stanowią zamiennika mleka. Nie powinny być wliczane do rekomendowanych 3 porcji mleka i produktów mlecznych. W przypadku stwierdzonej u dziecka alergii na białka mleka krowiego lekarz powinien zalecić stosowanie odpowiedniego preparatu mleko zastępczego dopasowanego do wieku dziecka.
Czy mleko mamy lub mleko modyfikowane należy odstawić roczniakowi jeżeli wprowadzono produkty mleczne do diety dziecka?
Zdecydowanie nie. Mleko po pierwszym roku życia nadal stanowi istotny element diety. Nie ma powodu aby go eliminować. Mleko modyfikowane, mleko mamy i produkty mleczne mogą jednocześnie występować w diecie. Zaleca się podawać dzieciom dziennie 2 porcje mleka (w tym mleka modyfikowanego) oraz 1 porcję innych produktów mlecznych (jogurt, kefir, serki twarogowe, sery żółte). Jeżeli karmisz piersią karm dalej! Światowa Organizacja Zdrowia zaleca kontynuację karmienia piersią nawet do ukończenia 2. roku życia (lub dłużej, jeżeli mama i dziecko sobie tego życzą) przy jednoczesnym wprowadzaniu pokarmów uzupełniających, w tym produktów mlecznych6https://www.gov.pl/web/zdrowie/karmienie-piersia. Dieta roczniaka nie jest zawsze łatwa do zbilansowania w praktyce. Badania wskazują, że nie wszystkie polskie dzieci dostarczają z dietą wszystkich niezbędnych składników odżywczych. Dzieci po ukończeniu roku mają aż 4-krotnie wyższe zapotrzebowanie na żelazo i wapń oraz 6-krotnie wyższe na witaminę D w przeliczeniu na kilogram masy ciała w porównaniu do dorosłych. Co ciekawe, badania wykazują, że zastępowanie mleka krowiego mlekiem modyfikowanym, dopasowanym do wieku dziecka pozwala na lepsze zbilansowanie diety i pomaga zmniejszać ryzyko niedoborów żywieniowych7Eussen S i wsp., Theoretical Impact of Replacing Whole Cow’s Milk by Young-Child Formula on Nutrient Intakes of UK Young Children: Results of a Simulation Study. Ann Nutr Metab 2015;67:247–256,8Vieux F. i wsp., Role of Young Child Formulae and Supplements to Ensure Nutritional Adequacy in U.K. Young Children. Nutrients 2016, 8, 539.
