Spis treści
Czy wiesz, że kwasy tłuszczowe DHA i ALA odgrywają kluczową rolę w rozwoju mózgu Twojego dziecka? Zapewnij mu optymalną dawkę kwasów omega 3, by wzmocnić pamięć, koncentrację i odporność. Odkryj najlepsze źródła DHA i ALA i zadbaj o wszechstronny rozwój Twojego malucha!
Rodzicu, co wiesz o kwasach tłuszczowych Omega 3?
Kwasy ALA (alfa-linolenowy) i DHA (dokozaheksaenowego) to niezbędne kwasy omega-3, kluczowe dla zdrowia w każdym wieku. Co ciekawe organizm nie wytwarza tzw. NNKT dlatego muszą być one dostarczany z pożywieniem. NNKT to skrót od niezbędne nienasycone kwasy tłuszczowe. Są to tłuszcze, których nasz organizm nie potrafi sam wytworzyć, dlatego musimy dostarczać je z dietą. Dzielą się głównie na dwie grupy:
- kwasy tłuszczowe omega-3: ALA (kwas α-linolenowy), EPA (kwas eikozapentaenowy) i DHA (kwas dokozaheksaenowy).
- kwasy tłuszczowe omega-6: LA (kwas linolowy) z niego organizm może wytworzyć ARA (kwas arachidonowy), który odgrywa rolę w procesach zapalnych i odpornościowych.
Chociaż ALA jest prekursorem DHA i EPA, proces ich przemiany jest mało efektywny. Z tego powodu niezwykle ważne jest, aby dieta przedszkolaka była bogata w oba te składniki.
Zgodnie z normami żywienia, dzienne zapotrzebowanie dziecka w wieku przedszkolnym na kwas ALA to 0,5% energii z diety, natomiast na kwasy DHA i EPA łącznie wynosi 250 mg na dobę1Rychlik, Ewy, et al. „Normy żywienia dla populacji Polski.” Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH–Państwowy Instytut Badawczy, 2024..
Co dla Twojego dziecka robią kwasy DHA, a co kwasy ALA?
W okresie intensywnego rozwoju przedszkolaka, kwasy ALA i DHA pełnią wyjątkową rolę, wspierając kluczowe funkcje jego organizmu.
Rozwój mózgu i wzroku
Kwasy DHA i EPA są głównym budulcem mózgu i siatkówki oka. Występują w wysokim stężeniu w istocie szarej mózgu, gdzie są kluczowym składnikiem błon neuronów, wspierając tworzenie się połączeń nerwowych. Odpowiedni poziom DHA i EPA może przyspieszyć przetwarzanie informacji, poprawić percepcję wzrokową i zdolność skupiania uwagi2Stepanow, Kamila P., and Michał Liput. „Rola kwasu dokozaheksaenowego (DHA) w prawidłowym rozwoju i funkcjonowaniu mózgu oraz siatkówki.” (2018)..
Odporność i walka z infekcjami
Kwasy ALA i DHA działają przeciwzapalnie i wspierają prawidłowe funkcjonowanie układu immunologicznego. Tłuszcze omega 3 pomagają aktywnie wyciszać stany zapalne, co jest niezwykle ważne w profilaktyce częstych infekcji. Dostarczanie ich w diecie buduje silną barierę ochronną, która wspiera zdrowie Twojego malucha3Kościej, Anna, Urszula Skotnicka-Graca, and Iwona Ozga. „Rola wybranych czynników żywieniowych w kształtowaniu odporności dzieci.” Probl Hig Epidemiol 98.2 (2017): 110-117..
Zdrowa skóra i łagodzenie alergii
Kwasy DHA i EPA wspierają zdrowie skóry, pomagając w walce ze stanami zapalnymi i objawami alergii. Kwasy omega-3 wzmacniają integralność bariery skórnej, co ma kluczowe znaczenie w przypadku atopowego zapalenia skóry (AZS). Badania potwierdzają, że odpowiednia suplementacja tymi kwasami może znacząco złagodzić przebieg choroby, zmniejszyć suchość skóry i potrzebę stosowania miejscowych glikokortykosteroidów4Swanson, Danielle, Robert Block, and Shaker A. Mousa. „Omega-3 fatty acids EPA and DHA: health benefits throughout life.” Advances in nutrition 3.1 (2012): 1-7.5Bojarowicz, H. A. L. I. N. A., and B. A. R. B. A. R. A. Woźniak. „Wielonienasycone kwasy tłuszczowe oraz ich wpływ na skórę.” Problemy Higieny i Epidemiologii 89.4 (2008): 471-475.6Dederko, Magdalena, et al. „Wpływ wybranych aspektów dietetycznych na rozwój i przebieg atopowego zapalenia skóry.” Medycyna Środowiskowa 28.1 (2025): 34-39..
Dieta czy suplementacja – a może 2 w 1?
Niestety statystyki nie są optymistyczne. Jak podają najnowsze wyniki badania PITNUTS 20247Główne wyniki badania „Kompleksowa ocena sposobu żywienia dzieci w wieku od 5. m. ż. do 6. r. ż. badanie przekrojowe, ogólnopolskie 2024 rok – PITNUTS 2024” prezentowane podczas konferencji prasowej 10 kwietnia 2025., dieta polskich przedszkolaków nie dostarcza wystarczającej ilości kwasów ALA i DHA. Dlatego tak ważne jest, aby zadbać o włączenie do jadłospisu produktów bogatych w kwasy omega 3.
Kwasy ALA znajdziesz w zielonych warzywach liściastych, orzechach włoskich, nasionach (takich jak siemię lniane i chia) oraz w olejach roślinnych, szczególnie lnianym i rzepakowym. Natomiast kwasy DHA i EPA są obecne głównie w tłustych rybach morskich, takich jak łosoś, makrela, czy śledź, a także w olejach rybnych, owocach morza, glonach i algach8Rychlik, Ewy, et al. „Normy żywienia dla populacji Polski.” Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego PZH–Państwowy Instytut Badawczy, 2024..
Bezpieczne kwasy Omega 3 w produktach spożywczych
Aby zmniejszyć ryzyko zanieczyszczenia metalami ciężkimi i dioksynami, wybieraj ryby z otwartych, naturalnych akwenów. Unikaj dużych i długożyjących gatunków, takich jak tuńczyk czy rekin, ponieważ kumulują one więcej szkodliwych substancji. Zróżnicowana dieta, oparta na różnych gatunkach ryb, minimalizuje potencjalne zagrożenie i zapewnia Twojemu dziecku bezpieczniejszy posiłek.
Warto sięgnąć po gotowe propozycje posiłków z oznaczeniem wieku na opakowaniu. Takie oznaczenie gwarantuje, że produkt jest odpowiedni dla dziecka zarówno pod względem składu odżywczego, jak i konsystencji. Dzieci to nie mali dorośli – ich organizmy mają wyjątkowe potrzeby żywieniowe. Dlatego tak ważne jest, by otrzymywały posiłki o potwierdzonej jakości, dopasowane ich potrzeb na poszczególnych etapach rozwoju, co zapewnia m.in. oznaczenie wieku na opakowaniu.
Jeśli Twoje dziecko niechętnie je ryby, a jego dieta nie pokrywa zapotrzebowania, warto rozważyć suplementację. Na rynku dostępne są specjalne preparaty dla dzieci, np. tran, a także produkty spożywcze wzbogacone w kwasy omega-3, takie jak mleko junior. Pamiętaj, że w przypadku małych dzieci, które są szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenia, wybór odpowiedniej jakości produktów ma kluczowe znaczenie.
Czy wiesz, że mleka typu Junior przeznaczone dla przedszkolaków wzbogacanie są również w kwasy tłuszczowe ALA i DHA, mogą stanowić łatwe uzupełnienie diety w te ważne składniki.
Przeczytaj „Dlaczego małe dzieci są szczególnie wrażliwe na zanieczyszczenia żywności?
