Spis treści
Prawidłowe napięcie mięśniowe niemowlaka jest kluczowe dla jego rozwoju. Jest to naturalny stan mięśni, który pozwala na utrzymanie postawy ciała i wykonywanie ruchów. Czy wiesz, co jest przyczyną większości nieprawidłowych napięć u noworodków? Jak zauważyć je wcześnie i przeciwdziałać? Jeśli interesuje Cię ten temat, to przeczytaj artykuł!
Jakie objawy powinny zaniepokoić rodziców?
Większość nieprawidłowych napięć mięśniowych u niemowląt jest wynikiem komplikacji okołoporodowych. Mogą one wynikać m.in. z uszkodzenia lub niedojrzałości układu nerwowego. Te czynniki utrudniają wzrost mięśni w walce z grawitacją i tym samym hamują rozwój motoryki 1Trusewicz, Renata, and Adam Maksymilian Pogorzała. „Rozwój ruchowy dziecka z uwzględnie.niem założeń koncepcji NDT Bobath.” Innowacyjność i tradycja w fizjoterapii (2017): 127-140..
Wzmożone napięcie mięśniowe
Jeśli obserwujesz u swojego niemowlaka zbyt duży opór mięśniowy np. w czasie pielęgnacji lub ubierania, to może być jeden z objawów wzmożonego napięcia mięśniowego. Innymi objawami są np.
- intensywne ruchy w postaci energicznego prężenia się;
- silne zaciskanie pięści i trudności z wypuszczaniem z rąk zabawki;
- odchylanie głowy do tyłu i naciskanie na podłoże;
- intensywne rozprostowywanie nóg i pchanie w materac;
- demonstracja niezadowolenia w reakcji na dotyk innej osoby;
- pełzanie bez angażowania nóg.
Obniżone napięcie mięśniowe
Jeśli natomiast Twoje dziecko wydaje się być “luźne”, cechuje się osłabieniem napięcia i siły mięśniowej, to może wskazywać na obniżenie napięcia mięśniowego. W tym przypadku możesz obserwować u niemowlaka np.
- niski poziom aktywności fizycznej;
- trudności przy karmieniu piersią;
- brak postępów w zdobywaniu nowych umiejętności np. brak prób obracania się, niepodnoszenie głowy na brzuchu;
- nieprawidłowa koordynacja wzrokowo-ruchowa;
- niechęć do rotacji ciała (często objawiająca się krzykiem)2„Neurologia wieku rozwojowego”, pod red. Barbary Steinborn, PZWL Wydawnictwo Lekarskie, 2017.
Czy rehabilitacja jest konieczna w przypadku napięć mięśniowych niemowląt?
Jeśli zauważysz jakiekolwiek objawy nieprawidłowego napięcia mięśniowego u swojego dziecka, skonsultuj się z pediatrą, fizjoterapeutą lub neurologiem.
Aby przywrócić prawidłową funkcjonalność mięśni u dziecka, rehabilitacja jest niezbędna. Dwoma popularnymi podejściami w rehabilitacji niemowląt z napięciem mięśniowym są metoda NDT Bobath oraz metoda Vojty.
Metoda NDT Bobath opiera się na stymulacji mięśni poprzez różnorodne ćwiczenia ruchowe wspomagające aktywizację mózgu, umożliwiając ruchy, które dotąd były ograniczone. Jednocześnie dąży się do ograniczenia ruchów i odruchów patologicznych. Metoda ta angażuje również rodziców do pracy terapeutycznej w domu, co obejmuje odpowiednie pozycje, podnoszenie, pielęgnację i zabawy z dzieckiem. Świadomość rodzica o konieczności modyfikacji zachowań w domu wobec dziecka jest kluczowa dla skuteczności terapii.3Kowalska-Kantyka Małgorzata. (2004). Stymulacja i rehabilitacja dzieci oraz młodzieży metodą NDT-Bobath. „Chowanna” (T. 1, (2004), s. 61-71)4Bagnowska, Karolina. „Czynniki wpływające na skuteczność rehabilitacji metodą NDT-Bobath u dzieci urodzonych przedwcześnie.” Nowa Pediatria 2 (2014): 63-71.
Metoda Vojty polega na stymulowaniu konkretnych punktów na ciele dziecka, co ma wywołać naturalne ruchy i odruchy. W ten sposób pomaga poprawić kontrolę nad mięśniami i ruchami. Warto podkreślić, że nie chodzi tutaj o ćwiczenia określonej funkcji ruchowej, ale o aktywizowanie grup mięśniowych potrzebnych do różnych ruchów5Truszkowska Anna,Cybulski Mateusz, Konopka Anna, Krajewska-Kułak Elżbieta: Skuteczność metody Vojty u dzieci przedwcześnie urodzonych w opinii rodziców, In: Wybrane choroby cywilizacyjne XXI wieku. T. 2 : praca zbiorowa / Kowalczuk Krystyna, Krajewska-Kułak Elżbieta, Cybulski Mateusz (eds.), 2016, Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Wydział Nauk o Zdrowiu, ISBN 978-83-945984-6-4, pp. 252-269. Rehabilitację tą metodą można rozpocząć stosunkowo wcześnie, nawet gdy noworodek jest jeszcze w inkubatorze6Dytrych, Grażyna. „Kontrowersje wokół metody Vojty–spojrzenie terapeuty.” Neurol Dziec 17.33 (2008): 59-62..
Czas trwania rehabilitacji może być różny w zależności od indywidualnego przypadku i stopnia zaawansowania problemu. Pamiętaj, że ten artykuł nie stanowi porady specjalistycznej – jeśli zauważasz u swojego malucha niepokojące objawy, skonsultuj się ze swoim lekarzem.
W jaki sposób karmić dziecko z problemami napięcia mięśniowego?
Karmienie piersią może być wyzwaniem dla dzieci z problemami napięcia mięśniowego. Dla dzieci ze wzmożonym napięciem mięśniowym, pozycje takie jak karmienie w pozycji leżącej, z uniesioną nieco głową, mogą być pomocne. Ważne jest również podparcie całych pleców dziecka, a nie tylko pupy i głowy.
Dla niemowląt z obniżonym napięciem mięśniowym przystawianie do piersi może wymagać dodatkowej uwagi. Z racji dysfunkcji u niemowląt może pojawić się niechęć do ssania piersi, nieefektywne ssanie lub problemy z połykaniem pokarmu. Dlatego ważne jest, abyś znała zasady prawidłowego przystawiania dziecka do piersi. Przy trudnościach z doborem odpowiedniej pozycji do karmienia warto zasięgnąć porad wykwalifikowanego doradcy laktacyjnego czy położnej środowiskowej. Więcej na ten temat dowiesz się z tego artykułu.
