Alergia na białka mleka krowiego

Najczęstszą przyczyną alergii pokarmowej u małych dzieci są białka mleka krowiego. Problem ten dotyczy średnio 2-3% niemowląt 1. Gdy niemowlę lub małe dziecko cierpi na alergię pokarmową, zalecana jest dieta eliminacyjna. W przypadku alergii na białka mleka krowiego, z diety malucha należy wyeliminować wszystkie produkty zawierające mleko - pod najróżniejszą postacią.

Przyczyny skazy białkowej u niemowląt

Alergia na białko mleka krowiego zwana jest potocznie i nieprawidłowo „skazą białkową”. Alergia pokarmowa to niepożądana reakcja organizmu, w której bierze udział układ immunologiczny2. Pojawianie się alergii przede wszystkim we wczesnym okresie życia wynika głównie z tego, że układ odpornościowy dziecka jest jeszcze niedojrzały. Rozwija się jeszcze długo po narodzinach, co może powodować nadwrażliwość na różne pokarmy.

Objawy "skazy białkowej" czyli objawy alergii

Reakcja po kontakcie z alergenem może wystąpić w ciągu kilku minut lub po kilku godzinach, a objawy są zróżnicowane i mogą dotyczyć: skóry, układu oddechowego, przewodu pokarmowego oraz innych układów1. Białka mleka krowiego może przedostać się z pożywienia matki do mleka kobiecego i uczulać dziecko3.

Objawy ze strony przewodu pokarmowego występują najczęściej. Zazwyczaj obejmują: biegunkę, nudności, wymioty i ból brzucha. Wątpliwe (niepotwierdzone) to natomiast kolka niemowlęca, zaparcie czy refluks żołądkowo-przełykowy. Najczęstsze objawy skórne to pokrzywka, obrzęk naczynioruchowy i atopowe zapalenie skóry. Ze strony układu oddechowego symptomy to nieżyt nosa i astma, a najciężsą postacią manifestacji alergii jest wstrząs anafilaktyczny1.

Leczenie żywieniowe alergii

W przypadku zdiagnozowanej przez lekarza alergii na białko mleka krowiego u niemowlęcia, konieczna jest eliminacja mleka i nabiału z diety matki karmiącej. Podobnie w przypadku objawów występujących u małego dziecka: lekarz podejmie decyzję dotyczącą ewentualnych badań, wprowadzenia diety eliminacyjnej u dziecka, warto też by określił czas stosowania diety. Dieta eliminacyjna często jest trudna do zbilansowania, dlatego w celu jej rzetelnej oceny warto zasięgnąć porady dietetyka 1.

Co należy wyeliminować z diety dziecka?

• mleko (w tym standardowe mleko modyfikowane), kaszki mleczne, jogurty, kefiry, maślankę, śmietanę, sery, serki topione, desery mleczne, masło, margaryny mleczne
• naleśniki, ciastka, biszkopty, herbatniki, krakersy, wafle, gofry, budynie oraz wszystkie słodycze, które w składzie mają dodatek mleka
• pieczywo z dodatkiem mleka lub serwatki– bułeczki maślane, rogaliki francuskie, bułki do hamburgerów, chleb tostowy, pieczywo żytnie
• parówki, wędliny z dodatkiem mleka
• mleko owcze i kozie
• niekiedy również wołowinę i cielęcinę (rekcja krzyżowa)1

U dzieci z rozpoznaną alergią na mleko, rozszerzanie diety warto prowadzić pod nadzorem lekarza prowadzącego. Także zdrowym dzieciom zaleca się, aby nie wprowadzać kilku nowych produktów równocześnie i nowe produkty wprowadzać stopniowo, obserwując reakcję dziecka i zaczynając od małych ilości, np. 3-4 łyżeczek 4. 

Czytaj etykiety

Składniki wywołujące alergię mogą być ukryte w produktach spożywczych, których nawet nie podejrzewasz o to, że mogą wywołać niepożądaną reakcję alergiczną u dziecka. Dlatego zawsze dokładnie czytaj etykiety.
Dieta eliminacyjna powinna być tak dobrana, by wpływała na ustąpienie lub złagodzenie objawów alergicznych, a przy tym nie zaburzała prawidłowego rozwoju dziecka. Stosując ją, należy pamiętać o wprowadzeniu składników zastępczych, których wartość odżywcza jest zbliżona do eliminowanego pokarmu1.

Uzupełnianie wapnia przy alergii na białka mleka

W przypadku wyeliminowania z diety dziecka mleka i produktów mlecznych, ważne jest uzupełnianie wapnia i witaminy D. Małe dziecko potrzebuje aż 4 razy więcej wapnia niż osoba dorosła5, dostarczenie tej ilości nie jest łatwe nawet dla dzieci bez alergii, a zbilansowanie diety eliminującej mleko i przetwory mleczne jest wielkim wyzwaniem.

Zwracaj uwagę, aby w diecie Twojego dziecka CODZIENNIE pojawiły się co najmniej 3 porcje mleka i produktów mlecznych (mleka roślinnego wzbogacanego w wapń i witaminę D lub mleka modyfikowanego dla dzieci z alergią). To najlepsze i najłatwiejsze do podania małemu dziecku źródło wapnia. Wapń zawierają także niektóre warzywa i nasiona (np.  jarmuż, boćwina, brokuły, kapusta, szpinak, rośliny strączkowe, pestki słonecznika, sezam) jednak w znacznie mniejszej ilości i gorzej przyswajalne niż z produktów mlecznych5. Przed rozpoczęciem suplementacji skonsultuj się z lekarzem.
Przeczytaj artykuły: Wapń - kluczowy składnik diety oraz Witamina D. Co warto o niej wiedzieć.

Wyrastanie z alergii1

Wielu pacjentów nabywa wraz z wiekiem tolerancję. Alergia na białka mleka w okresie niemowlęcym dotyczy średnio 2-3% dzieci i u co piątego z nich rozwinie się tolerancja już w 1. roku życia, a u co drugiego przed 8. rokiem życia. Ważne by monitorować nabywanie tolerancji przez stopniowe wprowadzenie białka mleka krowiego do diety dziecka w warunkach domowych lub przez przeprowadzenie doustnej próby prowokacji (DPP), pod nadzorem lekarza. Wybór metody zależy od obecności wyprysku atopowego u dziecka i nasilenia alergii, decyzję podejmuje lekarz. Niezależnie jednak od przebiegu choroby zaleca się regularne konsultacje ze specjalistą, w 1. roku życia średnio co 2 miesiące a następnie co 6-12 miesięcy. Wczesne odkrycie, że dziecko już wyrosło z alergii jest bardzo korzystne: pomoże uniknąć niepotrzebnego przedłużania restrykcyjnej diety.

Właściwe rozpoznanie alergii i dobrze dobrana dieta eliminacyjna są bardzo ważne, ponieważ warunkują prawidłowy rozwój fizyczny i intelektualny dziecka6

Rozwój układu pokarmowego dziecka